De mythe zegt dat Bach's 'Goldberg Variationen' ontstonden toen ene graaf Goldberg de slaap niet kon vatten, wat uiteraard een fascinerend verhaal is. Het is echter meer dan waarschijnlijk dat die mythe naar de prullenmand der muziekgeschiedenis verwezen mag worden. De variaties zelf hebben daarentegen hun plaats in het klavierrepertoire al sinds lang verworven, wat mag blijken uit de talrijke opnames van het werk, zowel op piano als op klavecimbel. Met als een van zijn beweegredenen dat er geen opname op klavecimbel zou zijn die uit de schaduw van de legendarische pianist Glenn Gould durft te treden, vertrouwt Richard Egarr nu zijn versie aan de eeuwigheid toe.
Voor zijn opname heeft Egarr zijn klavecimbel laten herstemmen volgens een systeem dat Bach als ideaal zou gezien hebben en gebruikt hij veren van de zeemeeuw voor de plectra, wat het cantabile en de zachtheid van de klank ten goede moet komen. Dat de toon zachter is dan op andere klavecimbelopnames staat buiten kijf. Over de hele reeks variaties besteedt Egarr in zijn interpretatie ook veel aandacht aan de lyriek en de zangerigheid die anderen soms over het hoofd zien. Dat zorgt vaak voor verrassend warme momenten, maar heeft als nadeel dat door die fixatie op cantabile spelen harmonische en contrapuntische details soms op de achtergrond verdwijnen, zeker in de snellere variaties. Af en toe verstoort hij er ook de doorstroming van de muziek mee. Zo lijkt de aria waarop het hele werk gebaseerd is maar niet vooruit te komen door het langzame tempo en de onstabiele metrische ondergrond die hij creëert door bizarre timing. In het verdere verloop van de Variationen gaat de opname er gelukkig minder gebukt onder, al trapt Egarr soms in de val om een nieuw element in een variatie zo opvallend aan te brengen dat de hele opbouw die hij ervoor geschapen heeft in elkaar valt. In de 14 korte 'Goldberg Canons', die pas ontdekt zijn in 1974, laat hij de muziek gelukkig meer voor zich spreken en maakt hij indruk door virtuositeit en door harmonische verfijning die in de variaties te vaak achterwege blijft.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
