De titel van de cd is wat misleidend: Bach schreef geen enkel echt fluitconcerto. Maar concertante partijen voor traverso, een instrument dat aan het begin van de achttiende eeuw als een nieuwigheid werd beschouwd in Europa, komen maar al te vaak voor, zowel bij religieuze muziek als in Bachs wereldse composities. En uit die wereldse composities werden drie werken geselecteerd voor deze plaat. Bekendste is de 'Ouverture in b klein', voor strijkers, continuo en solo traverso. Het vijfde Brandenburgse concerto kan ook niet ontbreken, zij het dan in een vroege versie als tripelconcerto voor fluit, viool en klavecimbel. Maar het openingswerk van deze plaat is een geloofwaardige reconstructie van een verloren gegaan fluitconcerto. Uitgaande van aria's of concertante delen uit drie wereldse cantates van Bach, waarvan de schrijfstijl aangepast leek aan het idioom van de traverso, stelde de Italiaanse musicoloog Francesco Zimei dit driedelige concerto in b klein voor, met muziek uit cantates BWV 207/3, 209 en 173a.
Het Italiaanse barokensemble Ensemble Aurora zorgde voor de uitvoering, waarbij de hoofdrol weggelegd werd voor fluitist Marcello Gatti. Die voert zijn solopartijen met besef van stijl maar ook met veel muzikaliteit en een erg mooie klank uit. Vooral zijn warme middenregister valt erg in de smaak. Waar vele fluitisten slechts briljant worden in hun hogere register, klinkt Marcello Gatti ook op lagere noten vol en met perfecte controle. De matte klank die de houten traverso wel eens wil karakteriseren is hier afwezig. In de plaats komt een rijke toonvorming, onmiskenbaar die van een traverso maar in staat om vele nuances en schakeringen voort te brengen.
De kleine, solistische bezetting van de groep houdt de muziek transparant en elke stem afzonderlijk goed verstaanbaar. Melodielijnen worden zo haarscherp afgetekend. Vooral de bas komt perfect hoorbaar en gearticuleerd over. Dat is zeker in deze barokmuziek een groot voordeel want Bach componeert steeds vanuit de baslijn zijn muziek. De klavecimbel klinkt wat scherp in het tripelconcerto en dan vooral in de cadens aan het eind van het eerste deel maar vormt zo een goed tegengewicht voor traverso en viool.
En met een combinatie van twee erg bekende werken en een volledig nieuw wordt dit een frisse kijk op Bachs instrumentale muziek. De cd kan profiteren van de transparante textuur van het kleine ensemble en vooral van de mooie stijlstijl en fluitklank van traversospeler Marcello Gatti.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
