Twee jaar na de release van het alom geprezen debuut "Englabörn", een elektronisch-symfonisch werkstuk vol sfeervolle, beklijvende, rustige pracht naar IJslandse normen, blaast Jóhann Jóhannsson zijn tweede werk op eigen naam met statig trompetgeschal de wereld in. Jóhannsson werd naast dit album ook bekend met zijn Apparat Organ Quartet en Kitchen Motors, een denktank, kunstorganisatie en platenlabel dat zich specialiseert in samenwerkingen. "Virthulegu Forsetar", ofte "eminente presidenten", werd geschreven als begeleiding bij een tentoonstelling over presidenten, maar opgenomen in Hallgrimskirkja, een belangrijke kerk in Reykjavik. Voor wie harmonieuze en creatieve complexiteit verwachtte in de opvolger van "Englabörn" is de uitgesponnen statigheid van dit album ongetwijfeld even schrikken. Jóhannsson tekent met 11 koperblazers, percussie, 2 orgels en piano de lijnen van een eindeloze ouverture, een verheven inleiding van een mistige film, maar ook van een bijna tastbare muzikale architectuur die zelfs de kerk kippenvel moet hebben bezorgd.
"Virthulegu Forsetar" komt in twee delen: een CD en een prachtige geavanceerde DVD Audio 5.1 surround live-opname, opgenomen in de Hallgrimskirkja kerk. Het hele werk bestaat uit vier stukken, part 1 tot 4, en duurt in totaal iets meer dan een uur. Alle vier de delen zijn uitgerokken spinsels rond een centrale hoofdmelodie die doorheen het hele werk terugkomt. Krachtige blazers openen fris en majestueus, meteen vervoegd door lage tuba's en orgelklanken, die de frisse vreugd uit de eerste tonen in de richting van een droevige melancholie trekken en nadien weer plaats ruimen voor een iets open en lichter, hoger einde. Deze mooie, eenvoudige melodie wordt doorheen het hele stuk herhaald met verschillende invullingen van piano, elektronica en af en toe begeleid met lichte percussie-elementen. Doorheen het stuk vertraagt het tempo, tot het een tergende langzaamheid bereikt in het midden. Zware orgelklanken en ijle samples versterken de slepende traagheid nog meer. De snelheid bereikt dan een keerpunt en bouwt weer terug naar de originele aan het begin van het stuk. Dit hele gebeuren is eerder ongemerkt. Het vergt in vergelijking met de slaperige, meditatieve rustgevendheid van de muziek een wakker oor om deze veranderingen op te merken.
Met "Virthulegu Forsetar" schiet Jóhann Jóhannsson raak. Raak voor wie houdt van muziek die het midden houdt tussen statige filmmuziek en rustige deep ambient en voor wie binnen de experimentele moderne klassieke muziek een gemakkelijk toegankelijke schoonheid wil. Toch is dit een werk dat waarschijnlijk vooral live tot zijn recht komt, bijvoorbeeld in een grote kerk, met zoals in de eerste uitvoering in Reykjavik ballonnen die langzaam naar beneden dwarrelen naarmate de muziek sterker wordt. Om met je mond open als een Alice in Wonderland te kunnen genieten van de muzikale grootsheid die dit werk lijkt te willen creëren. Al wilde Jóhannsson daar met het bijleveren van de DVD ongetwijfeld voor een stuk mee aan tegemoet komen, op CD bestaat het gevaar dat dit werk al te gemakkelijk enkel als muzikaal behangpapier zal versleten worden.
Meer over Jóhann Jóhannsson
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
