Jibo Baje (Jeliba) swingt, rockt en groovt: zonder cross-over of fusion, maar uitsluitend met de moolo (driestemmige luit), zijn eigen spreekstem en summiere percussie. Hij is de laatste van de griots, de 'journalisten en diplomaten' van het Niger voor de kolonisatie. Vanuit deze traditie vertelt Baje in twee lange stukken het verhaal van twee voorvaderen van de Songhay-Zarma dynastie. Hoewel deze verhalen barsten van heldenmoed, verraad, intriges, moord(poging)en en strijd zal de sensatiebeluste luisteraar er snel op uitgeluisterd zijn. De inheemse taal van Baje is (uiteraard) onverstaanbaar en uit de muziek is de verhaalinhoud niet af te leiden. De verhalen worden bovendien gewoon verteld zonder speciale ritmes in de stem, waardoor zingen en vergelijkingen met rappen hier niet aan de orde zijn.
Onbetwistbaar pluspunt van dit alles is dat de instrumentale begeleiding van de moolo en de (bescheiden) tamboerijnachtige percussie volledig kunnen ontplooien. Dat op de coverfoto Baje's rechterhand (waarmee de snaren getokkeld worden) wazig is, zal niemand na het beluisteren van de muziek verwonderen. Deze hand danst werkelijk over de snaren, ook in de complexe passages zoals de openingsdelen van de verhalen. Het begin van elk verhaal is trouwens bijzonder fascinerend omdat het publiek hier getuige is van de 'geboorte' van de begeleiding. Verschillende motieven worden afgewisseld, in elkaar gepuzzeld en door maatveranderingen verwerkt tot er een basisriff geboren wordt. Eens die het licht ziet, trekt de trein pas echt op gang. De kleine versieringsnoten geven de muziek een eigen swingende en deinende ritmiek die permanent voor een sterke drive zorgt.
De repetitieve basisriff kan op sommige momenten hypnotiserend werken hoewel er ook meer dan alleen dat aan de hand is. Het herhalende is hier slechts een deel en vaak een schijnelement van de muziek. Als in hiphop en dance last Baje af en toe breaks in waarbij even gewisseld wordt van riff of waarbij het ritme bewust even gaat haperen. Soms ontstaan er ook kleine variaties, wanneer het begin van de basisbegeleiding gelijk blijft, maar de slotformule een ander invulling krijgt. Door deze combinaties niet in een vast systeem te gebruiken, het inlassen van breaks en het aanbrengen van subtiele veranderingen manipuleert Baje de waarneming van de luisteraar. Zo kan hij de muziek quasi onopgemerkt laten muteren. Wie op het einde van één van de verhalen de moeite neemt om even terug te keren naar het begin zal verrast zijn over de veranderingen die de basisriff ondergaan heeft.
Jibo Baje is een virtuoze muzikale meestermanipulator die de nietsvermoedende luisteraar verleidt mee te gaan naar een wereld van subtiele muzikale manipulaties. Een mens mag er niet aan denken welke schade hij als verkoper van tweedehands wagens zou kunnen aanrichten.
Meer over Jibo Baje
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
