In een jazzensemble is de viool heden ten dage geen evidente verschijning. Wanneer dit instrument dan toch eens opduikt klinkt het resultaat vaak behoorlijk zigeunerachtig. Jeff Gauthiers 'Goatette' slaagt erin om desondanks een modern jazzgeluid te produceren, met veel plaats voor vrije improvisatie. Zo getuige het recente 'Mask', waarop vooral eigen stukken prijken.
Violist en bandleider Jeff Gauthier tekende voor drie frisse composities en ook Nels en Alex Cline, respectievelijk de gitarist en de drummer in dit gezelschap, droegen hun compositorische steentje bij. Opener is 'Clea's Bounce' van Gauthier, een stuk dat geruggensteund wordt door een solide 5/4-groove van bassist Joel Hamilton. Gitaar en viool spelen de melodie, die echter weinig samenhang vertoont. Vele ideeën zijn erin verweven, misschien te veel, waardoor de coherentie dus even zoek is. De eerste solo, een vioolsolo, kan meer bekoren. Gauthier besteedt veel aandacht aan het ontwikkelen van ideetjes en de groep biedt hier ook alle ruimte voor. Ze zorgen samen voor een gestage opbouw, met enkele hoogtepunten tot gevolg. Ook tijdens de gitaarsolo wordt deze tendens doorgezet. Nadat het thema nogmaals klinkt, volgt een vrije outro, waarin de grens tussen lawaai en interessante muziek bij wijlen bijzonder vaag is. Heel wat frivoler is 'Waltz For K.P.' van Eric von Essen. Aanvankelijk huppelt het een beetje, maar tijdens de gitaarsolo swingt het gezelschap aardig. Bassist Joel Hamilton en gitarist Nels Cline hebben hier een flink aandeel in. De vioolsolo begint aarzelend, maar naarmate Gauthier wat meer virtuositeit aan de dag legt, laat hij het saaiere walsspel achterwege en gaat het richting swing van een hogere plank. Ornette Colemans 'Enfant' neemt het kwintet mee op wandel door een vrijer landschap. Monk-invloeden zijn te ontwaren in het pianospel van David Witham, interactie tussen viool en gitaar is geweldig en de tempowisselingen van bas en drums mogen er ook zijn. Maar echt mooi wordt het als de bassist de groep weer in het 'gareel' brengt met zeer tot de verbeelding sprekende walkinglijnen. Een vrijere passage vormt de inleiding voor een drumsolo die hier niet meteen voorzien is van het logo "uitermate boeiend".
De meest pakkende compositie op deze plaat is ongetwijfeld 'The Fools' van Nels Cline. Het stuk kondigt zich aan met een rubato duet van viool en gitaar, dat dissonanten noch stiltes schuwt. Nadat de contrabas het tweetal vervoegt, wordt het vioolspel melancholischer en ook de gestreken bas eist door de magische lyriek een prominente rol op. Terwijl de gitaar summier begeleidt, zorgen de twee strijkinstrumenten in hun samenspel voor ware magie. Ook piano en drums mengen zich zeer muzikaal in het geheel en zorgen met impressionistische kleuren voor een prachtige achtergrond. Na ruim zeven minuten wordt de sfeer grimmiger en ontsteken drummer Alex Cline en violist Jeff Gauthier in een vurig gevecht. De andere muzikanten komen tussenbeide en weten de boel te bedaren, al loert de spanning steeds om de hoek. Dat de stap van vurige strijd naar pure passie een kleine stap is, wordt geïllustreerd door wat volgt. Contrabas en viool drijven op de golven van de groep en niet veel later kent het meeslepende, grotendeels geïmproviseerde werk een einde...
De muziek op 'Mask' is vaak heel boeiend, met een veelheid aan stijlen en wendingen. In het groovy 'Ephemera – for Eric' komt het krachtige gitaarspel van Nels Cline voorbeeldig tot zijn recht en ook Jeff Gauthier kan blijkbaar goed aarden in een omgeving die flirt met rock-, jazz- en funkinvloeden. Dat wordt nog duidelijker in het nummer 'Mask', met een aanstekelijke funkgroove en een gitarist die zich, hoe kan het ook anders, uitleeft met een ruige distortion en andere effecten. Hoewel deze sfeer gerust een heel nummer garant kan staan voor interessante muziek, kiest het 'Goatette' ervoor om ook hier verschillende delen in elkaar over te laten vloeien. Dat maakt de spanningsbogen er niet minder uitdagend op en het illustreert ook prima het groepsgevoel waarin luisteren en openheid centraal staan. De verschillende rustpunten – het nummer duurt ei zo na 18 minuten! – laten de uitbarstingen en grooves des te meer tot hun recht komen. Een van die rustpunten laat Alex Cline horen op buisklokken en toont hoe Nels Cline en Jeff Gauthier de grenzen van hun instrument met quasi-elektronisch gepiep tot gevolg aftasten. Weer is het de doordringende bas van Joel Hamilton die de anderen op sleeptouw neemt richting onverkende oorden.
Dat deze cd van het Jeff Gauthier Goatette een zeer boeiend werk is, wordt pas duidelijk na een aandachtige beluistering. Niet alle stukken zijn even aanstekelijk, maar de langere composities waarin de muzikanten zich zoekend en aftastend een weg banen, maken veel goed.
Meer over Jeff Gauthier Goatette
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
