Het is onvoorstelbaar aan welk opzienbarend tempo trompettist Wynton Marsalis albums blijft uitbrengen. Halverwege 2010 had hij er alweer twee klaar, waarvan de grote verscheidenheid niet anders kan dan in het oog springen. Het ene bevat arrangementen met muziek die reikt van Billie Holiday tot Edith Piaf, het andere is een poging om in big band-formaat een brug te slaan tussen de traditionele Baskische muziek (waarvan de flamenco een substantieel deel uit maakt) en de jazz waar Marsalis zo ontzettend in thuis is. Voor die moeilijke klus kreeg hij de opdracht van een plaatselijke, gevestigde jazzorde, het Vitoria Jazz Festival. De naam van de suite lag voor Wynton Marsalis dan ook snel vast, alsook de locatie om het hele gebeuren op te nemen. De sfeer temidden de autochtone bevolking en de couleur locale in het algemeen waren volgens een lyrische Marsalis broodnodige elementen om de suite tot een geloofwaardig en consistent geheel te breien. Met special guest Paco De Lucia (de bekendste flamenco-gitarist van het moment) was publiciteit en vuurwerk verzekerd; binnen dit ambitieus kader was de mist in gaan voor Marsalis eigenlijk geen optie.
Een project als dit dreigt al snel te verzanden in goede bedoelingen en melige cross-over, maar Wynton Marsalis heeft van deze ‘Vitoria Suite’ wel degelijk grondig werk gemaakt. Hij bestudeerde niet alleen de harmonische leer van de flamenco, ook groef hij dieper in de blues en trachtte hij het fundament van beide te verenigen. Dat bleek moeilijker dan verwacht, dus wijzigde Marsalis gaandeweg het opzet. Finaal werd zijn ‘Vitoria Suite’ een zuivere jazzsuite, waarin de Spaanse muzikale traditie ingebed zit. De analogie met ‘Sketches of Spain’, Miles Davis en Gil Evans’ exotische uitstapje naar het Iberische schiereiland en meteen dé standaard binnen dit genre, ligt voor de hand, en zelfs die vergelijking weet ‘Vitoria Suite’ goed en wel te doorstaan. Compositorisch heeft Marsalis het bewust zeer summier gehouden: in essentie draait de suite om de stevige solo’s en het zomerse, broeierige gevoel dat door de volledige big band wordt opgewekt. Waar ‘Sketches of Spain’ (met zijn beroemde alternatieve versie van het ‘Concierto de Aranjuez’ van Rodrigo) nog zijn melige kantjes had, weet Marsalis die deze keer behendig te omzeilen en betovert hij de luisteraar twee uur lang met de meest waanzinnige of juist echt melancholische big band-muziek.
Ook vormelijk verwijst ‘Vitoria Suite’ expliciet naar de roots van de jazz: naar analogie met een traditionele blues van 12 maten, telt de suite, verdeeld over twee cd’s, 12 delen met een eigen karakter, bewerkstelligd via verschillende solisten en interessante thematische ontwikkelingen. Bij Emarcy Records werden daarenboven kosten noch moeite gespaard om de release zo aangenaam mogelijk te maken: met mooie foto’s, twee schijfjes en een extra dvd met een boeiende making of (filmisch niet zozeer interessant, als wel voor mensen die geïnteresseerd zijn in de muziek en wat Marsalis of andere muzikanten daarover te vertellen hebben) presenteert ‘Vitoria Suite’ als een bijzonder waardevol hebbeding. Het belangrijkste is echter dat Marsalis’ nieuwste project ook gewoon ontzettend goed klinkt, in die mate zelfs dat ‘Vitoria Suite’ een nieuwe standaard is binnen het big band-repertoire. Ons eigen Brussels Jazz Orchestra, om zomaar een gelijkaardige band te noemen, kan aan de verfijning, de souplesse en de klasse van het Jazz at Lincoln Center Orchestra voorwaar een puntje zuigen. Zonder aan intensiteit en force in te boeten, brengen Marsalis en co een staaltje heerlijk swingende jazz ten gehore waar ook ruimte is voor subtiliteit en ingetogen spelplezier.
Na al die jaren bewijst Marsalis eindelijk nog eens dat hij meer is dan zomaar een virtuoos. En wie dit album tijdig in huis haalt, vergewist zich met pertinente zekerheid van een bruisende zomer, wat de weergoden ook mogen uitspoken...
Meer over Jazz at Lincoln Center Orchestra with Wynton Marsalis featuring Paco De Lucia
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
