Op zijn recentste release met zijn trio Locksmith Isidore veranderde basklarinettist Jason Stein van koers. Van overwegend vrije improvisatie stuurde hij de muziek meer richting composities, een beweging die hij met zijn kwartet verderzet. Met Stein zelf op basklarinet, Keffe Jackson op tenorsax, Joshua Abrams op contrabas en Frank Rosaly op drums is het Jason Stein Quartet een band in de lijn van heel wat andere bands uit Chicago: zonder de piano als harmonisch kader en droog van geluid. Dit wordt nog versterkt door de focus op het lage register, waardoor ‘The Story This Time’ homogeen klinkt, alsof Stein zich beperkt tot het werken met grijstinten.
Desondanks klinken de stukken vaak erg verschillend. Warne Marshs ‘Background Music’ en Lennie Tristano’s ‘Lennie Bird’ gooien er meteen de pees op met een razend tempo. In andere tracks slentert en struint het kwartet, laat het een vreemde zangerigheid horen (Monks ‘Work’ met contrabasklarinet en gestreken bas), vrij spel (‘Hatoolie’) of swing. Of toch iets dat heel dicht in de buurt komt, want net als opnieuw heel wat andere Chicago groepen is de swing van het Jason Stein Quartet en met name van drummer Frank Rosaly niet de klassieke: net iets houteriger, maar daarom niet minder goed geolied. Het blijkt een van de grote sterktes van de band. Souplesse en geraffineerd samenspel gaan boven het louter knallen, zoals ‘Laced Case’ met het lichte klankbeeld en de subtiele tempoverschuivingen laat horen.
De combinatie van Steins basklarinet en de tenorsax van Keefe Jackson is een match die de soepelheid van de band bekroont. Niet alleen mengt het geluid van de twee bijzonder fraai, ze voelen elkaar ook goed aan: of het nu gaat om exact gelijkritmisch spelen, ingenieus inhaken (‘Skippy’) of om elkaar heen dansen (Lee Kontiz’ ‘Palo Alto’).
Bovendien zijn de twee ook in een erg geïnspireerde bui. Met hun techniche bagage klinken ze uiterst wendbaar en ontwikkelen ze een lineair spel, waarbij ze in een trek improviseren, zonder om te zien. Bij hen geen formules, maar een continue stroom van ideeën, alsof ze veel meer te zeggen hebben dan ze kunnen vertellen in de hen toebedeelde tijd.
Die solotijd wordt begrensd door de stukken van eerder genoemde componisten, maar vooral door composities van Stein zelf. Dat die verder kunnen gaan dan louter een thema is te horen in ‘Badlands’ (met een af en toe van rol wisselende Stein)en ‘Hoke’s Dream’. Vooral in dit laatste stuk lopen compositie en improvisatie in elkaar over en is de compositie doordacht uitgewerkt met een een kort thema dat in verschillende metra herhaald wordt, waardoor de klemtonen telkens anders komen te liggen. Ook Rosaly laat zich hier van zijn sterkste kant zien met ragfijn drumwerk en een dreigende mars die hij, samen met Abrams, onder Steins solo opbouwt.
Brutaal of opzichtig is het allemaal niet, maar met ‘The Story This Time’ laat Jason Stein horen dat hij veel meer is dan de kerel die uitsluitend basklarinet speelt. Wat hij hier met zijn kwartet neerzet, getuigt van muzikaliteit en inventiviteit die dringend meer aandacht verdient.
