Eind 2010 vergastte de Nederlandse componiste en altvioliste Ig Henneman zichzelf op een nieuwe groep: een onuitgegeven sextet als verjaardagscadeau ter ere van haar 25-jarig jubileum als bandleider, improvisator en componiste.
Aan haar zijde vond ze haar vaste collega’s Ab Baars en bassist Wilbert de Joode, naast (bas)klarinettiste Lori Freedman en pianiste Larilyn Lerner met wie ze het Queen Mab Trio vormt en de fenomenale trompettist Axel Dörner.
Stuk voor stuk artiesten die niets meer te bewijzen hebben en die de muziek gewoon de muziek kunnen laten zijn, die doen wat ze willen en de muziek niet laten dicteren door hun instrument en die zich niet zo nodig in de kijker moeten spelen.
Het album ‘Cut a Caper’ dat Henneman in deze droombezetting opnam is dan ook geen opzichtig klankspektakel geworden, maar een cd vol glasheldere muziek die niet alleen mooie staaltjes improvisatie bevat, maar vooral een demonstratie is van integer en veeleisend samenspel.
De muziek van Henneman put uit verschillende tradities. Naast fragmenten (al dan niet helemaal) vrije improvisatie duikt er ook een kinderliedje op, samen met een ontregeld marsritme. Andere stukken lijken geleend van een volksdans of swingen vrolijk als de jazz op het einde van de Tweede Wereldoorlog.
De grote kracht van de plaat komt uit de composities van Henneman die geen vast stramien volgen. Stukken zijn opgebouwd uit verschillende segmenten, wisselen zomaar van consonant naar dissonant, van afgelijnd naar mistig of van breed melodisch naar fragmentarisch.
Meer dan eens zijn ze opgetrokken uit rudimentaire ideeën. In ‘Light Verse’ en ‘Narration’ domineren de korte motiefjes. Het eerste stuk biedt ruimte aan enkele opmerkelijke solistische passages met een lustig rondfladderende Freedman die mooi mengt met Hennemans altviool, die op haar beurt in een snel roterende en herhalende ritmiek heel wat nuances laat horen. Dörner schittert met zijn ongeëvenaarde ruiseffecten die hij perfect beheerst qua hoogte, dynamiek, kleur en ritme. In ‘Narration’ valt de compositorische arbeid van Henneman het meest op doordat de kleine muzikale cellen zich herhalen en muteren, gescheiden door korte soloprikken van individuele musici.
‘Rivulet’ is met de mistig drijvende klanken van een heel andere orde. Melodie en ritme zijn hier ondergeschikt aan harmonie en kleur en het stuk weigert in een vaste vorm te kruipen. Ergens tussen de twee uitersten zit ‘Precarius Gait’ waarbij de Joode op kousenvoeten de lijnen uitzet, waarbinnen de anderen hun gang kunnen gaan.
De meeste gelaagde compositie is ‘Toe and Heel’ dat door de repetitieve elementen en de gelijkritmische passages aan Steve Reichs ‘New York Counterpoint’ doet denken. Met ‘A Far Cry’ komt er een einde aan ‘Cut a Caper’. Deze nog geen drie minuten durende track blijft hangen in de lucht, alsof de muziek eindigt met een vraagteken, zoals Charles Ives’ ‘The Unanswered Question’.
Gemakkelijke antwoorden moet een luisteraar bij Ig Henneman niet verwachten. Wie haar muziek een beetje kent, zal daar niet verbaasd over zijn. Voor wie nog niet vertrouwd is met Hennemans werk is ‘Cut a Caper’ een gedroomde opstap, want beter dan dit wordt het niet: een juweel van een plaat.
