Met hun reeks 'New Series' is het label ECM een overtuigde verdediger van hedendaagse klassieke muziek. Deze live-registratie uit 2004 van 'Landschaft mit Entfernten Verwandten', een tweedelige opera van de Duitse componist Heiner Goebbels (°1952), is een van de recentste uitgaven in die reeks. Zonder duidelijke synopsis en met uitstapjes in alle richtingen van de muziekgeschiedenis is 'Landschaft', dat in 2002 gecreëerd werd in Genève, niet onmiddellijk een toegankelijk werk. De uitvoerders op deze plaat kwijten zich echter vol overgave van hun moeilijke taak en zetten zo hun vakmanschap in de verf.
Voor 'Landschaft' selecteerde Goebbels teksten van de meest uiteenlopende dichters, met daarbij als meest klinkende namen T. S. Eliot en Leonardo da Vinci. Het gedicht van Eliot, 'Triumphal March', zorgt voor een van de meest dreigende, donkere momenten in de opera. De bijna ritueel hamerende trommels, het schreeuwende koor en de geritmeerde declamatie van Eliots oorlogsgedicht schilderen een waarlijk beangstigend hellebeeld. Minder geslaagd is 'The Sirens', waarin snijdende dissonanten weliswaar een ijzingwekkende sfeer oproepen, maar waarin de weinig geïnspireerde inzet van de spreekstem eerder een irriterend effect heeft. Het koornummer dat erop volgt, 'Ove è dunque' had kunnen overtuigen, moest het niet verstoord worden door goedkope elektronische samples. De stijl waarin Goebbels voor het koor schrijft toont een perfecte beheersing van contrapunt, zij het dat de componist zijn knipogen naar de barok kruidt met kleurrijke dissonanten. 'Schlachtenbeschreibung' baadt met zijn glijdende kopers, zijn swingende piano en de inzet van drums in rocksferen, terwijl met het bedwelmende fluitspel in 'Tanz der Derwische' of met de vioolsolo in 'Je ne Voyage Plus' een snuifje volksmuziek geboden wordt. Dat Goebbels al deze stijlen met succes te lijf gaat, staat buiten kijf. Of deze uitgebreide stilistische waaier de samenhang van het werk bevordert is een andere vraag. De luisteraar krijgt eerder een opeenvolging van niet altijd coherente impressies over zich heen waarin de rode draad moeilijk te vinden is. Het ontbreken van ook maar één woord uitleg in het cd-boekje brengt overigens weinig soelaas. Op de uitvoeringen zelf valt daarentegen weinig of niets aan te merken. Vooral het kraakhelder zingende Deutsches Kammerchor kan niet genoeg geprezen worden.
'Landschaft mit Entfernten Verwandten' biedt de nieuwsgierige luisteraar een boeiende kijk in het ietwat bizarre universum van Heiner Goebbels. Als opera – wat het pretendeert te zijn – biedt het werk echter te weinig samenhang om helemaal te overtuigen.
Meer over Heiner Goebbels
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
