Het 'Stabat Mater' is een christelijke, Latijnse tekst die een bekend tafereel uit nieuwe testament beschrijft: Maria die rouwt om het gekruisigde lichaam van Jezus. Omwille van die menselijke benadering van een Bijveks tafereel heeft het talloze componisten tot het schrijven van muziek bewogen. Haydns 'Stabat Mater' dateert uit 1767 en is een van de vroegste religieuze werken van de componist. Het is een treffende illustratie van Haydns nuchtere, goedgemutste religieuze schrijfstijl, die naadloos aanslaat bij zijn kamermuziek, strijkkwartetten en symfonieën. Veel gehoorde kritiek op Haydns religieuze werken was dan ook dat Haydn, ondanks het trieste karakter van bijvoorbeeld dit ‘Stabat Mater’ niet voldoende vroomheid toonde tegenover zijn onderwerp door inspiratie uit wereldse muziek te halen. Het is een kritiek die Haydn gemakkelijk te vergeven is als men zijn muziek hoort…
Het 'Stabat Mater' is bij Haydn een werk van een drie kwartier waarbij elk vers van de tekst als een kooroassage, solo-aria of ensemble opgevat is. Dat zorgt voor een werk dat het sacrale van religieuze muziek aan de kant zet voor een haast operatische reeks aria's, duetten of koren waar de vocale solisten de kans krijgen hun kunnen ten gehore te brengen.
Het solistische kwartet, dat bestaat uit sopraan Ann Hoyt, alt Luthien Brackett, tenor Stephen Sands en bas Richard Lippold bevat zowel meevallers als wat mindere rollen maar de accurate, vibratoloze stijl van zingen die de vier zangers zonder uitzondering aannemen is warm aan te raden. Tenor Stephen Sands steekt met kop en schouders boven zijn collega's uit. Hij bezit een gladde, moeiteloos klinkende manier van zingen die zijn warme en slanke stem mooi tot haar recht doet komen. In vergelijking doet Richard Lippold het op de baspartij wat minder. Net als Sands is hij verstaanbaar maar zijn hoogte of zijn snelle trekken klinken geforceerd, wat al snel charme wegneemt uit zijn lezing, zeker omdat Haydns muziek het moet hebben van een ongecompliceerde, eerlijke lezing, niet van een gedrongen operatische vertolking.
Sopraan Ann Hoyt zingt vlak en met een strak gespannen hoogte. Dat doet haar af en toe wat mat klinken maar zet tegelijkertijd haar trefzekere nootplaatsing knap in de verf. Op sommige momenten doet haar frisse, jeugdige timbre haar zelfs wat aan een knapenstem denken.
Dit 'Stabat Mater' is zonder meer een vocaal werk en het orkest beperkt zich tot een begeleidende rol. Grote instrumentale momenten zijn grotendeels afwezig maar dat hoeft niet te storen wanneer de muzikanten van het Rebel Baroque Orchestra met veel gevoel spelen en meermaals precies de juiste sfeer neerzetten. Daarin worden ze geholpen door het Trinity Choir, dat met veel fijnzinnigheid zingt en voor een doorzichtige, zachte textuur zorgt. Het resultaat is een vroeg en minder vaak gespeeld religieus werk van Haydn dat een verzorgde, expressieve uitvoering meekrijgt die perfect past bij het eerlijke karakter van Haydns vroege werken.
Meer over J. Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
