Meer dan drie jaar na hun wisselvallige demo-ep is het Belgische kwintet Hamster Axis of the One-Click Panther eindelijk klaar met een volwaardige cd; ‘Small Zoo’. De cover van de release mag dan niet bijzonder fraai of creatief ogen, dat staat in groot contrast met wat op het album te horen is. Het vijftal met de bizarre naam klinkt hier namelijk als een echte groep, waarvan de leden tijdens de tracks elkaar perfect vinden en loslaten, als op maat gesneden puzzelstukken. Solo’s vormen daarbij eerder een deel van het geheel dan dat ze zomaar gloriemomenten zijn voor een van de muzikanten.
Opvallend is de combinatie van de saxofonisten, die klinken als tweelingbroers. Tenorsaxofonist Andrew Claes en altist Lander Van den Noortgate wentelen rond elkaar en zitten geregeld in aangrenzende tessituren, waardoor het verschil tussen de twee vervaagt. Solistisch kan Van den Noortgate echter niet de spanningsbogen van Claes trekken, hoewel hij in ‘War For Peace’ ook even zijn tanden laat zien in een stevigere sound. Claes verstaat echter de kunst om, zonder noemenswaardig overblazen, de energie en de intensiteit meer en sneller op te voeren, zeker wanneer hij door de ritmesectie (en in het bijzonder drummer Frederik Meulyzer) wordt opgejaagd.
Een zelfde krachtige ontwikkeling is te horen bij pianist Bram Weijters die dan kan putten uit verschillende pianistieke benaderingen en zich niet moet bekennen tot een bepaalde techniek om de adrenaline omhoog te stuwen. Veel bezadigder klinkt bassist Janos Bruneel, maar zijn perfect getimede en warme, romige klank (vooral in zijn lyrische solo op ‘New Balance’) klinkt zo rijk dat overtuigde Weight Watchers zijn passages beter kunnen wegfilteren.
De composities worden gekenmerkt door soms grote contrasten, die echter nooit de eenheid van het stuk verstoren. Ingenieuze arrangementen en vooral het complexloze spel van de vijf zorgen er voor dat de verrassingen nooit bruusk worden: plots beukende akkoorden, brede en open harmonieën, zangerige thema’s, vrije passages en strak uitgecomponeerde ritmes vinden hun plaats alsof het nooit anders geweest is. Het klassieke schema van thema en rondje solo’s is hier dan ook ver weg.
Vooral de composities van Van den Noortgate zijn van een bijzonder niveau. De manier waarop hij melodie, harmonie en ritme laat variëren, contrasteren en in elkaar overlopen is beklijvend. Bovendien klinken zijn stukken vaak catchy en weet hij gospelachtige grootsheid (‘Small Zoo’) en zelfs poppy, heldere harmonieën (‘New Balance’) perfect te integreren. Door zijn vindingrijkheid wordt zelfs een nog geen twee minuten durende compositie als ‘Ring’s Worm’ (van heerlijk Ornette Coleman-achtige, verbrokkelend en rammelende bop naar stevige swing) een afgewerkt verhaal.
Naast Van den Noortgate levert ook Weijters stukken aan die over dezelfde kwaliteiten beschikken. Vooral de combinatie van minuscule polyfonie, grote vrijheid en afgemeten ritmische figuren in ‘What’s Wrong’ is indrukwekkend. Tegen deze achtergrond voelt het meer rechtlijnige en latingekleurde ‘Emeregency’ lauw aan.
‘Small Zoo’ is en blijft echter een debuut dat kan tellen. Het is net daarom extra jammer dat hier en daar de balans te wensen overlaat. Vooral de drums overspelen al eens, ten nadele van de piano. Een spijtig (maar gelukkig beperkt) euvel voor een cd die muzikaal zo’n genuanceerd verhaal te vertellen heeft.
