Zou Verdi geweten hebben dat dit werk tot grote populariteit bestemd was? Het is alleszins wel duidelijk dat wie de operaliteratuur induikt, onvermijdelijk op dit meesterwerk stuit. Het verhaal van La Traviata is dat van 'La Dame aux Camélias' van Alexandre Dumas, zij het niet dat Verdi er zijn eigen interpretatie aan geeft. Dumas belicht eerder de maatschappelijke aspecten, terwijl Verdi de liefde tussen Violetta, dame van lichte zeden, en Alfredo, een jongeman van goede afkomst wil benadrukken. Omwille van Alfredo's reputatie en die van zijn zus zal Violetta zich opofferen en uiteindelijk sterven aan tuberculose.
De ouverture is verrassend rustig en vrij kort. Hoewel het in een wals-ritme geschreven is, dringt de fatale afloop van het verhaal door in de muziek, wat dirigent Kleiber goed weet uit te buiten door zijn orkest zeer expressief te laten spelen. Maar eens de actie begint, duiken we in een totaal andere sfeer. De muziek wordt wat eenvoudiger en onschuldig, een Franse componist als Offenbach zou een feest in de Parijse bourgeoisie niet beter muzikaal omschrijven. In deze opera zijn zeer veel dansritmes aanwezig (voornamelijk de Franse wals) en toch klinkt het niet als een Franse operette. De muziek is duidelijk Italiaans omwille van de lyriek die net iets diepzinniger is dan de Franse. Verdi weet ook meesterlijk hoe een Franse wals te schrijven. Zijn walsen klinken echt zoals die van Franse componisten, meer nog, hij schrijft ze zelfs verfijnder. Toch is de Italiaanse 'touch' niet te ontkennen: het uitwerken van de dramatiek is heel emotioneel en zangerig.
De muziek wordt dramatischer naargelang de opera vordert. Wat een voordeel is voor de luisteraar, is de periode waarin deze opera geschreven is (19e eeuw). Hierdoor klinkt de opera als één geheel, door de recitatieven heen. Geen opera meer waar er tussendoor gesproken wordt of geconverseerd wordt op enkele akkoorden. Het geheel is vlot en op een aangename begeleiding geschreven. De dramatiek wordt volledig gerespecteerd.
Doorlopend in de opera komt het liefdesthema van de twee protagonisten verschillende keren voor, om de laatste keer als een herinnering terug te komen in een wondermooi kwintet. In deze laatste scène, de sterfscène van Violetta, drijft Verdi de emotie ten top. Hierbij weet Cotrubas haar mooie, zuivere stem zeer expressief te gebruiken en haar publiek hiermee te ontroeren, ook al klinken haar topnoten soms gespannen. Dankzij haar en Domingo klinken de beroemde passages uit deze opera toch nog nieuw en fris, hoewel er bij Domingo vaak een te grote vibrato aanwezig is. Opvallend is de rijke, diepe stem van Foiani die zeer diep raakt.
Typisch aan de muziek van Verdi zijn de verdubbelingen van de solopartijen in het orkest. Bij de tenorpartij hoort men vaak dezelfde melodie bij de violen en de dwarsfluit (met de piccolo in het octaaf) en bij de sopraanpartij verdubbelen vaak de celli de melodielijn. Hierbij doen Kleiber en het orkest een meesterlijke job: de beide partijen volgen elkaar perfect waardoor de muziek als de meest natuurlijke zaak van de wereld klinkt. Het enige waaraan men misschien kan horen dat dit een Duitse uitvoering is, is het koor. Deze klinkt over het algemeen vrij hard en gehakt.
Het is aan de opname niet te horen dat het dateert van 1977. Alles is zeer zuiver van klank, waardoor de expressiviteit duidelijk overkomt. Ook is er gelet op de stereo-effecten, zoals bijvoorbeeld een voorbijgaande carnavalstoet van de ene luidspreker naar de andere gaat.
Een pareltje uit de operaliteratuur met zeer goede uitvoerders, wat moet een luisteraar meer wensen?
Meer over Giuseppe Verdi
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
