Giaches de Wert mag dan misschien niet meteen een grote bekendheid genieten toch is hij zeker niet onbelangrijk geweest: niemand minder dan Claudio Monteverdi erkende veel van hem opgestoken te hebben. Hoewel de Wert nooit volledig met de Vlaamse polyfone traditie gebroken heeft, is hij toch de wegbereider van de seconda pratica geweest. De seconda pratica is de grote stijlverandering op het einde van de renaissance waarbij de polyfone bekommernissen meer en meer op de achtergrond verdwijnen ten voordele van een expliciete expressieve tekstzetting. Het muzikale effect dat de tekst moet uitdrukken, wordt dus steeds belangrijker.
Bij een eerste indruk lijken deze madrigalen bijzonder verwant met de polyfone meesters zoals Gombert en de Monte: de muziek verloopt vloeiend zonder grote contrasten. Nochtans is er een duidelijk verschil: de Wert bereikt een 'parlato'-effect door de simultaneïteit van de tekstplaatsing. Hierdoor kunnen harmonische wendingen de tekst mooi illustreren. Deze schrijfwijze was destijds bijzonder vernieuwend en is later verder ontwikkeld door componisten als Monteverdi en D'India.
Deze uitvoering door het ensemble La Venexiana is voorbeeldig: met een zekere ingetogenheid die deze muziek vereist, slagen ze erin om de harmonische expressiviteit mooi tot zijn recht te laten komen. Ook moet gezegd zijn dat de uitvoering af is tot in de kleinste details: elke frasering, versnelling of andere agogische uitdrukking is steeds tot een geheel versmolten. Bovendien is het zeer aangenaam om vast te stellen dat dit in aantal toch beperkte ensemble erin slaagt om een koorklank te benaderen. Het is een zeldzaamheid dat de zangers hun individuele timbre laten versmelten ten voordele van de totale klank. Een prestatie die getuigt van muzikaal inzicht en meer dan lovenswaardig is.
Om een idee te krijgen van de Wert's stijl is het aan te bevelen om bijvoorbeeld 'Misera non creda ch'a gli occhi miei' te vergelijken met 'Vezzosi augelli infra le verdi fronde'. In het eerste is de verknochtheid aan de polyfone stijl nog te merken aan de imitatorische motieven terwijl de schaarse chromatische wendingen de tekst expressiviteit verlenen. Het tweede lied daarentegen is veel lichtvoetiger en baadt in een vrije ontspannen sfeer. De tekst is de sleutel: het eerste lied tekent een berouwvolle verscheurde ziel, het tweede schildert de komst van de lente. Of hoe de Wert erin slaagt om zijn muzikale stijl perfect aan te passen aan het onderwerp.
Meer over Giaches de Wert
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
