De ballade als componeerstijl is een romantisch genre bij uitstek. Het is rapsodisch van vorm, vrij, heeft geen vastgelegde lengte, bezit niet zelden een melancholisch karakter en biedt de componist alle vrijheid te schrijven wat hij wil, of het nu uitbundige virtuositeit is à la Chopin of Noord-Duitse ernst en heimwee zoals in Brahms' ballades op.10. De vier ballades van Fréderic Chopin, die geschreven werden over een tijdsspanne van bijna tien jaar, vormen elk apart onafhankelijke composities die rustig en eenvoudig zijn in karakter maar met uitbarstingen van wilde pianistieke virtuositeit. Brahms' set van vier ballades op.10 vormen een coherenter geheel. Elke ballade op zich gehoorzaamt aan een striktere vorm, met twee contrasterende thema's, terwijl de reeks van vier ballades samen een afgewerkte compositie vormen, niet helemaal verschillend van een sonate of symfonie.
De jonge Franse pianist Cédric Tiberghien, die vorig jaar door de BBC's Radio 3 als een van de twaalf prestigieuze 'New Generation Artists' werd uitgeroepen, speelt beide groepen ballades in met heel veel intimiteit en gevoel. Zo kan hij net zo gemakkelijk de eenvoud en charme van Chopins wiegende melodieën overbrengen als de eenzaamheid en introvertie in Brahms' muziek. Het einde van Brahms' tweede ballade is een prachtig voorbeeld van hoe Tiberghien zijn klank bijna in het niets kan laten verdwijnen. De pianistieke waterval die hij in Chopins muziek uit zijn instrument tovert, blijft steeds moeiteloos overkomen, heel natuurlijk en licht, met die gratie die zo eigen is aan Chopins muziek. In Brahms' ballades laat hij de luisteraar dan weer af en toe wat meer op zijn honger zitten. De ongemeen scherpe accenten waarmee de derde ballade opent kunnen niet verhullen dat de passages, die niet van een oneindige tederheid spreken, allemaal wat krachtiger, wat breder of vooral wat ritmischer hadden gekund. Over het spel tussen drieledige en tweeledige ritmes in de eerste ballade bijvoorbeeld, een typisch kenmerk van Brahms' muziek, wordt wat lichtjes gegaan en ook andere, soortgelijke plaatsen klinken wat vlak en hadden misschien toch ietsje steviger in hun schoenen mogen staan. Al is Chopin dus het belangrijkste argument voor deze plaat, toch blijft het een erg mooie cd, in de keuze en combinatie van de twee werken, en in de lichte, transparante manier van Tiberghiens pianospel.
Meer over Frederic Chopin, Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
