Het belang van de Antwerpse pianist Fred Van Hove voor de geïmproviseerde muziek kan moeilijk overschat worden. Hij was er bij toen de beweging in de jaren '60 haar voetafdruk plaatste en speelde samen met alle belangrijke figuren uit die beweging. In de Amerikaanse pers wordt zijn naam in één adem genoemd met die van Cecil Taylor, al zegt Van Hove steevast dat hij meer beïnvloed is door de Antwerpse beiaard dan door het spel van zijn Amerikaanse collega.
Dat Van Hove niet langer de leiding heeft over het door hem opgerichte Free Music Festival betekent niet dat hij met artistiek pensioen is. Dat bewijst het album 'Journey', een opname van een soloset op het festival van Mulhouse in 2007. Wie bij geïmproviseerde muziek meteen denkt aan jazz of scheurende saxen zal snel doorhebben dat Van Hove (al jaren) een andere richting kiest. Gedurende meer dan vijftig minuten speelt hij in één grote lijn. Grote contrasten en apocalyptische uithalen zijn afwezig, maar worden gecompenseerd door een indrukwekkende klasse: de ritmische nauwkeurigheid, trefzekerheid en de kristalsuikerfijne aanslag van Van Hove zijn weergaloos. Gecombineerd met zijn muzikale verbeelding resulteert dit in een album dat bruist van de energie zonder brutaal te worden.
De manier waarop Van Hove de muziek genuanceerd laat evolueren is bij momenten verbluffend. Vanaf meet af aan is hij herkenbaar door de perfect gemikte en getimede trekjes en akkoorden die als brokjes muziek geleidelijk aan dichter op elkaar schuiven. Zo onstaat het poëtisch fijne en glinsterende klankbeeld waar de pianist een patent op heeft: een stroom klanken als een zachtjes kabbelende rivier waar het zonlicht op speelt. Van dan af stuurt hij de muziek naar waar hij die hebben wil: langs bitsigere stukken, meer melodische passages en vooral indrukwekkende polyfone structuren die niet ophouden bij twee lagen. Bij momenten voert hij de spanning zo op dat hij tegen zichzelf lijkt te spelen. Iets voor het half uur heeft hij de muziek dan zo gemanoeuvreerd dat die één grote, doorlopende beweging wordt die verschillende registers inpalmt en een onhoudbare stroom geluid genereert.
Hoewel de improvisatie één doorlopend geheel is, werd er een indexering ingevoerd waardoor de cd uiteenvalt in twee verschillende delen. Een goede keuze, want in het tweede deel kiest Van Hove een andere weg. Met het manipuleren van de pianosnaren gaat hij even op zoek naar een andere sound. Vanuit de rinkelende geluiden en de subtiel afbuigende tonen komt hij terecht in repetitief en melodisch vaarwater. De drukte wordt opgevoerd en de ratelende ritmes die tevoorschijn komen, gaan minutenlang door. In de korte en golvende bewegingen klinkt Van Hove als een wild dier dat ingesloten is en een uitweg zoekt. Enkele malen probeert hij uit te breken in het hoge register, maar pas wanneer de muziek begint te klonteren tot kleine brokjes neemt de druk af. Uiteindelijk legt Van Hove de muziek neer in twee elkaar afwisselende stemmen.
'Journey' is een compromisloze plaat waarop Van Hove woekert met zijn muzikaliteit en verbeelding. Betoverend mooi, spannend en toegankelijk: het is weinigen gegeven.
Meer over Fred Van Hove
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
