Gitarist/componist/improvisator Fred Frith bracht in 2008 gelijktijdig twee albums uit ('Still Urban' en 'The Big Picture') waarop hij samen met het Arte Quartett enkele van zijn composities uitvoert. De hoofdmoot op 'The Big Picture' bestaat niet (zoals men zou kunnen verwachten) uit het titelstuk, maar uit het vijftig minuten durende 'Freedom in Fragments'. In 1994 schreef Fred Frith deze suite van 23 korte stukken voor het Rova Saxophone Quartet, dat het in 2002 opnam voor het Tzadik-label van John Zorn. Het Arte Quartett kiest voor een eigenzinnige interpretatie, die dankzij de kleurige muzikaliteit de oorspronkelijke, buitenmuzikale opzet doet vergeten.
De afzonderlijke delen van 'Freedom in Fragments' moeten volgens Frith worden beschouwd als korte verhaalsequenties, die in samenspel met elkaar één grote plot vormen. Elk stuk (de muzikanten kiezen zelf het aantal) wordt al improviserend en in een zelf te kiezen configuratie uitgewerkt waardoor een persoonlijke behandeling van het gespeelde materiaal wordt gegarandeerd. Het Arte Quartett zocht er een vijftiental uit, waaronder zeven die niet in op het album van het Rova Saxophone Quartet terug te vinden zijn. Deze muzikale verhaalstukjes worden voortdurend op elkaar gestapeld, zonder dat er echt een duidelijk verband tussen bestaat. Frith maakt ook nergens melding van een expliciet programma dat via deze muziek zou moeten worden verbeeld zodat 'Freedom in Fragments' eigenlijk gewoon als absolute muziek kan worden beluisterd.
Er valt alleszins een hoop te beleven binnen de vijftien delen van het werk. Na een aarzelend begin wordt de intensiteit stelselmatig opgedreven met 'Hopscotch' waarin de saxofonisten zich in twee duo's opsplitsen of unisono een bescheiden solopartij ondersteunen, met de harde baritonsax van Beat Kappeler als opvallendste aanwezige. Voor het Arte Quartett heeft de saxofoon blijkbaar nog maar weinig geheimen, gezien de opmerkelijke technieken en manipulaties die ze op 'Freedom in Fragments' tentoonspreiden. 'Significat Restrictions Apply' vangt op het eerste gehoor aan met een gedempte trompet, maar het blijkt de sopranino van Andrea Formenti te zijn die via een soort rasperig vibrato deze klanken weet voort te brengen.
Wanneer het kwartet de krachten bundelt, treedt niet alleen een volmaakte groepsharmonie op het voorplan zoals in de jolige ragtime van 'Red Rag', maar ook een opmerkelijke ritmische kracht. Die blijft echter volledig achterwege in de andere compositie van Frith, 'The Big Picture'. Nochtans wordt hier de hulp ingeroepen van pianiste Katharina Weber en drummer Lucas Niggli als improviserende solisten. Het werk kent een terugkerend thema, dat afgewisseld wordt door vage, suggestieve partijen met deels gecomponeerde inhoud. De schaarse percussieve effecten van Niggli en vooral de contrasterende, immer dissonante partijen van Weber zorgen voor verdieping van het muzikale gebeuren. De lage, hard aangeslagen pianoakkoorden sleuren de converserende saxofoons meer dan eens in de bodemloze diepte.
Alles bij elkaar staat er op 'The Big Picture' een mooie verzameling muziek waarin het echter vaak zoeken is naar een relevante samenhang. Daarom is het niet altijd even boeiend wat Frith (die hier zelf nauwelijks meespeelt) en zijn collega's op dit album presteren en gaat een luisterbeurt dan ook best gepaard met het nodige geduld en doorzettingsvermogen, want dat loont uiteindelijk wel de moeite.
Meer over Fred Frith and Arte Quartett
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
