Franz Schubert blijft, met 600 liederen voor solostem en piano, de Duitse liedcomponist bij uitstek. Hij haalde zijn inspiratie bij grote (maar ook minder grote) dichters zoals Goethe, Heine, Rückert en Schiller. De meeste van zijn 'Lieder' zijn bedoeld om in intieme kring, in de huiskamer, uitgevoerd te worden. In zekere zin doen anderen Schubert dus geen eer aan door de pianopartij te herschrijven voor orkest. Maar de orkestraties die componisten als Brahms, Reger of Webern geschreven hebben gaan niet ten koste het origineel, hoewel het natuurlijk persoonlijke interpretaties zijn.
Met een cd als deze krijgt de luisteraar dus zowel een mooi overzicht het liedrepertoire van Schubert als een beeld van de schrijfstijl van de arrangeur/componist. Brahms hield veel van zijn voorganger en houdt zich erg trouw aan de pianopartij: zijn bewerkingen zijn transparant en doen aan kamermuziek denken. Neem bijvoorbeeld het lied 'Ellens Zweiter Gesang', waar Brahms de pianopartij vervangt door maar zeven instrumenten: vier hoorns en drie fagotten, om de natuur op einde van een herfstdag uit te beelden. Hij schetst een woudlandschap van bergen, dennenbossen, kastelen en avondlicht dat tussen de bomen schittert. Ook in 'Geheimes', een kort liefdesgedichtje herschreven voor strijkers en hoorn, toont Brahms zijn voorliefde voor kleine bezettingen. Max Reger daarentegen orkestreert overvloedig en voor grotere groepen. De zachte paukenslagen aan het begin van 'Gretchen am Spinnrade' bijvoorbeeld ondersteunen een groot en onrustig orkest dat vertelt over een meisje dat afscheid heeft moeten nemen van haar geliefde. Dat Reger erg goed wist wat hij met het orkest moest aanvangen blijkt ook uit het rustige begin van 'Im Abendrot', met zachte hobo- en fluitpartijen. Het meest dramatische lied van allemaal, het bekende 'Erlkönig', staat in twee versies op deze cd, één georkestreerd door Reger en één door Berlioz, dat zo mogelijk nog grootser klinkt. De Zweedse Anne Sofie von Otter, die Berlioz zingt, past zich meesterlijk aan de rollen die ze op zich moet nemen aan: die van objectieve verteller, koortsig kind, vader die zijn kind in veiligheid wil brengen en zoete maar gevaarlijke Erlenkoning, die het kind uiteindelijk meelokt.
Al bij al treedt de luisteraar hier een mooie wereld binnen van allerminst pretentieuze liederen. Liederen die de natuur uitbeelden, bij valavond of nacht zoals 'Nacht und Träume' of liederen over liefde en eenzaamheid zoals 'Tränenregen' uit 'Die Schöne Müllerin'. De sfeer van Duitse huiselijkheid, van schilderijen van Caspar David Friedrich en van een gezelschap dat 's avonds rond de piano gaat zitten en musiceert gaat zo weinig mogelijk verloren, wat een knappe prestatie is van een orkest dat bijna altijd meer dan vijftig man telt. En de zangers zijn muzikanten van formaat die elke nuance en elk gevoel vlot kunnen overbrengen. Een interessante cd, vol arrangementen weliswaar, maar arrangementen die op hoog niveau gebracht worden.
Meer over Franz Schubert
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
