De Duitse bariton Dietrich Fischer-Dieskau, wiens talrijke liedopnames nog steeds als referenties gelden, behoort zonder enige twijfel tot de belangrijkste zangers van de twintigste eeuw. Een van de cycli die hij het vaakst – liefst tienmaal – op plaat vastgelegd heeft is Franz Schuberts 'Winterreise'. Met deze uitvoering uit 1952, waarin Fischer-Dieskau aan de piano begeleid wordt door Hermann Reutter, voegt het label Audite een boeiend document toe aan die discografie.
In 'Winterreise' vertellen Schubert en zijn tekstdichter Wilhelm Mûller in vierentwintig liederen een verhaal van een vertwijfelde, afgewezen minnaar wiens lange, kille tocht pas eindigt in de dood. Van bij de eerste tonen van het openingslied 'Gute Nacht' ontstaat een donkere, melancholische wereld waar slechts heel af en toe een straaltje majeur-zonlicht – het dromerige 'Der Lindenbaum' – of een glimpje hoop – het met zijn dansende ritmen vals opgewekte 'Tauschung' – lijkt binnen te dringen. Rust komt pas op het einde, wanneer de eenzame wandelaar zich verenigt met een door mens en dier weggehoonde orgelman, wiens instrument Schubert op een meesterlijke maar doodeenvoudige wijze – een voortdurend herhaalde bourdon – laat weerklinken in de pianobegeleiding.
De versie die Fischer-Dieskau en zijn pianist presenteren grijpt van begin tot eind naar de keel. De uiterst verzorgde dictie en de warme bariton van de Duitser zijn al tot in het oneindige geroemd en laten ook hier weer een diepe indruk na. De vocale wendbaarheid en het uitgebreide kleurenpalet die hij hier op jeugdige leeftijd – amper 26 – dragen bij tot de kracht van de interpretatie, net als de manier waarop hij door bepaalde woorden in de verf te zetten of door nu en dan wat meer tijd te nemen, zijn diep begrip van de tekst demonstreert. Zo schildert hij in 'Der Lindenbaum' Du fändest Ruhe dort als een duidelijk verlangen naar de dood of steekt hij de nodige aandrang en woede in het ratelende 'Mut', wat illustreert hoezeer op dit punt de waanzin over de wandelaar neerdaalt. In pianopartner Hermann Reutter heeft Fischer-Dieskau de ideale begeleider. Hij tovert een brede kleurenwaaier uit zijn klavier en toont in zijn interventies hoe subtiel hij Schuberts lyriek beheerst, waarbij hij nooit de rijkdom van diens contrapunt uit het oog verliest.
Deze 'Winterreise' demonstreert eens te meer waaraan Fischer-Dieskau zijn naam en faam te danken heeft. Voeg daarbij dat de klankkwaliteit voor een meer dan vijftig jaar oude opname bijzonder goed is, en er ontstaat een uitvoering die een plaats aan de top verdient.
Meer over Franz Schubert
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
