What’s in a name? Niet veel, als het aan Francisco López ligt. ‘Untitled #275’ is een van de tien naamloze composities die deze Spaanse componist en geluidskunstenaar met een achtergrond in de biologie en de ecologie in 2011 maakte. Het bestaat uit twee bewegingen, waarvan het eerste een akoestisch werk voor prepared piano is, gespeeld door Reinier van Houdt, en het tweede een elektronische bewerking van de opname van het openingsdeel.
Met de klank van afgeblokte snaren die obsessief herhaald worden en akkoorden die uit klankschalen lijken te komen, zit López met het akoestische deel in het vertrouwde klankpallet van de prepared piano: mooi, maar niet echt verrassend. Gelukkig laat hij in de verwerking meer eigenheid horen. Zo wordt het geluid van hamerend herhaalde klanken meer gelaagd, waarbij het niet steeds duidelijk is of de hoorbare meerstemmigheid uitgeschreven, dan wel een auditief gevolg is van bepaalde resonanties. De akkoorden die later opduiken werken niet eendimensionaal naar een climax toe, maar worden met een min of meer continue dynamiek gespeeld, waardoor de constante bijsturing van en de details in de harmonie mooi uitkomen. Naar het einde toe krijgt het eerste deel zo impressionistische ambities. De muziek zweeft immers tussen consonant en dissonant en wordt heel uitgebalanceerd gespeeld, beter dan de herhaalde tonen van het begin, waar net wat luider of zachter gespeelde klanken de flow lichtjes verstoren.
In het tweede deel laat López, zelf verantwoordelijk voor de studiomanipulatie, horen hoe klankgevoelig hij te werk gaat. Het materiaal van de eerste beweging blijft herkenbaar, maar krijgt een ruimtelijkheid, alsof de akoestische geluiden in 3D geplaatst worden. Dit doet López niet door het voor de hand liggende echo-effect, maar door de kleur van alle klanken bij te slijpen tot in de details.
De repeterende klanken worden getransformeerd tot machinerieën van een oude industriële site die met hun verschillende snelheden en ritmes voor een polyfone structuur zorgen. De akkoorden vormt López om tot een futuristische beiaard door het bijsturen van dynamiek, toonhoogte en kleur. Het effect van de onderwater orgelpijpen lijkt schatplichtig aan Messiaen en op andere momenten klinken de samenklanken als luchtbellen die naar de oppervlakte stijgen, alsof de luisteraar met López door het mythische Atlantis dwaalt.
Later keert de Spanjaard terug naar het mechanische, maar nu weet hij het op te voeren tot symfonische proporties. De luisteraar krijgt veel meer te horen dan hij in een keer kan registreren, waardoor de muziek dwingt tot luisteren en herbeluisteren. Toch bezwijkt het slot niet onder haar eigen gewicht. Daarvoor is de werkwijze van Francisco López veel te goed uitgedacht en -gewerkt. En wat doet een titel er dan toe?
