De kracht van de hemel zit in het binnenste van elke mens. De persoonlijke devotie en religieuze verering primeren op extroverte uiting van het geloof. Deze gedachte is de drijvende kracht achter deze 17de en 18de eeuwse orthodoxe koormuziek, hier op cd gezet door het Philharmonisch Kamerkoor van Estland onder leiding van Paul Hillier. De orthodoxe liturgie wordt gekenmerkt door het geloof dat de Bijbel en haar teksten niet het enige medium zijn voor de "krachten van de hemel". Beeldende kunsten in de vorm van iconen, geuren zoals die van wierook en de resonantie van muziek worden eveneens beschouwd als zingevende kanalen van God.
De elf werken die op deze cd samengebracht zijn, contrasteren wat betreft karakter en klankbeeld. Dat komt ten eerste omdat ze gecomponeerd werden door verschillende componisten, met elk zijn (het zijn inderdaad enkel mannelijke componisten) respectievelijke achtergrond en opleiding en ten tweede omdat ze voor verschillende delen van de liturgie bedoeld zijn. Een eerste duidelijk contrast is dat tussen componisten met een duidelijke westerse invloed en deze met uitsluitend slavische wortels. Baldassare Galuppi en Giuseppe Sarti, twee venetiaanse componisten die door Peter de Grote naar Sint-Petersburg werden gehaald, bouwen in hun werken voort op westerse tradities. Zo roept de harmonisatie en vooral de structuur van 'Nyne Sily Nebesnyia' van Galuppi sterke herinneringen op aan laat-klassieke westerse koormuziek. Het blijft echter hoorbaar dat de melodische inspiratiebron voor deze zogenaamde italo-slavische componisten de oorspronkelijke slavische liturgische gezangen zijn. Daarmee contrasterend is het werk van Artemy Vedel. Vedel studeerde uitsluitend binnen de grenzen van het toenmalige rijk van Peter de Grote en werd dan ook minder beïnvloed door de westerse muzikale esthetica. In 'Na Rekakh Vavilonskikh' gebruikt Vedel een voor het westers gehoor sterk idiosyncratisch harmonie- en structuurbeeld. Gedragen koorpassages van zowel vrouwen-, mannen- als gemengd koor, waarbij het volledige dynamische spectrum geëxploreerd wordt, wisselen relatief snel af met solistische delen, waarbij de solist of soli vaak ondersteund worden door een tonica-pedaal. Vedel en Galuppi vormen op deze manier de twee uitersten van de tradities die op deze cd samengebracht zijn. De overige componisten baseren zich op beide muzikale overlevering (echter niet per se in de persoon van bovengenoemde componisten) en daarbij slaagt vooral Bortniansky een eigen stijl te creëren. Bortniansky is veruit de meest invloedrijke Oekraiense componist van religieuze muziek en van hem staan dan ook de meeste – een vijftal – werken op deze cd.
Naast de interessante keuze van de werken op deze cd, is de uitvoering door het Philharmonisch Kamerkoor van Estland een van een uitzonderlijke helderheid en kleurrijkdom: melodische lijnen kringelen als wierook ten hemel; plechtige hymnes evoceren de afstandelijke verhevenheid van de iconostas. Kortom, een intense inleiding tot de orthodoxe liturgische muziek.
Meer over Estonian Philharmonic Chamber Choir
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
