Dat de Fin Esa-Pekka Salonen kan dirigeren dat was al langer bekend. Als chef dirigent van de Los Angeles Philharmonic Orchestra verbaast hij reeds jaren vriend en vijand met zijn oerdegelijk en onberispelijk dirigeerwerk. Dat dezelfde man ook een gevierd componist blijkt te zijn, is minder bekend. Het begin van zijn componeercarriere dateert al van 1980 toen hij zijn eerste groot werk voor orkest schreef: een saxofoonconcerto. Sindsdien is hij als componist actief gebleven en won hij zelfs verschillende prijzen.
De drie werken die opgenomen zijn op deze cd zijn vrij recente werken, gecomponeerd in de laatste vier jaren: 'Foreign Bodies' uit 2001, 'Wing on Wing' uit 2004 en 'Insomnia' uit 2002. 'Foreign Bodies' is een werk voor orkest dat bestaat uit drie delen. 'Body Language', het eerste deel, wordt gekenmerkt door een stuwende kracht van snel spelende hoge houtblazers met bruusk koper, afgewisseld met zeer mysterieuze passages waarin strijkers en lange dissonante akkoorden van de harmonie een beklijvende sfeer oproepen. Door zijn jarenlange ervaring als dirigent is Salonen blijkbaar ook vertrouwd met de volledige trukendoos van het slagwerk. Zowat alles wat maar een naam heeft en waarmee gerammeld kan worden komt hier aan bod. Het is echter geen nutteloze parade van het percussiegamma. Met het gebruik van de verschillende slagwerkinstrumenten versterkt Salonen de sfeer die hij tracht op te roepen. Het tweede deel van 'Foreign Bodies' heet 'Language' en is veel dramatischer van sfeer. Grote uitbarstingen van het volledige orkest die uitmonden in verdwaasde, gedesorienteerde passages van de verschillende orkestgroepen typeren dit deel. In het derde en laatste deel van het eerste werk, met de naam 'Dance', brengt Salonen een langzame opbouw naar climax. Ritmische figuren van trompet en slagwerk volgen elkaar op, met daartussen dartelende hoge houtblazers en strijkers. Het werk mondt tenslotte uit in een helder gekwinkel van elk instrument dat maar op de een of andere manier hoog kan spelen. Een stevige interventie van pauken en trombones beeindigt echter dit moment van kinderlijke verwondering. Het volgende werk, 'Wing on Wing', is gecomponeerd om de opening van de hypermoderne Walt Disney Concert Hall in Los Angeles op te luisteren. Dit werk voor orkest en twee sopranen laat opnieuw horen waaruit Salonens muzikaal vocabularium is opgebouwd: contemplatieve sfeerschepping afgewisseld met krachtige orkestrale effecten. Behalve het vele slagwerk maakt Salonen deze keer ook gebruik van de menselijke spreekstem om een speciaal effect van verwardheid te bereiken.
Salonen laat op deze cd horen dat hij behalve een groot dirigent ook een uitstekend componist is. Met zijn composities weet hij diplomatisch succes te oogsten op de grens tussen gevoelsvolle, begrijpbare muzikale structuren enerzijds en hollywoodiaans effectbejag anderzijds: de moderne symfonische orkestklank in al haar glorie.
Meer over Esa-Pekka Salonen
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
