Es is het iets gemakkelijker uit te spreken pseudoniem van Sami Sänpäkkilä, sterke man achter het Fonal label en lid van het Finse folkimprov gezelschap Kiila. Met 'Kaikkeuden Kauneus Ja Käsittämättömyys' heeft hij naar eigen zeggen een cd gemaakt voor "de treurwilgen, de gedeprimeerden, de slapelozen, de dwalenden, de vrezenden en de eenzamen"; een plaat over "melancholie, pathos en hoop". Wie niet tot deze categorieën behoort en/of het Fins niet machtig is, moet echter niet wanhopen. 'Kaikkeuden' is een wondermooie cd geworden die ver voorbij het donkere en het zwarte gaat. Sänpäkkilä combineert omgevingsgeluiden als fluitende vogels en klotsend water met kleine snippers echte instrumenten (orgel, piano en mogelijk accordeon en schalmei), zachte elektronica (van laag dreunen over zachtjes glijdend tot minuscuul krakend) en (hoofdzakelijk vrouwelijke) stemmen. Het resultaat is muziek die geur en smaak wordt, die door de vingers glipt en de tijd stilzet. Met andere woorden: Es is pure poëzie.
Nerveuze collages zijn niet aan de orde, Sami Sänpäkkilä neemt zijn tijd om alles over en door elkaar te laten schuiven. Ook eenvoudige loops worden de wacht aan gezegd. Als er dan toch enkele opduiken en gestapeld worden, verschillen ze steevast in lengte, waardoor ze niet in een klassiek stramien passen. Door dit goed wikken en wegen en het secuur behandelen van het materiaal kan Es de meer dan 9 minuten durende titeltrack boeiend volmaken. Met niet meer dan een steeds in een andere klankkleur herhaald akkoord en stemmen die soms in verschillende lagen spreken of zingen.
Dit repetitieve aspect is kenmerkend voor meerder nummers, zoals ook 'Huumaava Ikuisuus'. Op een grootse, ruimtelijk doordreunende klank probeert een blaasinstrument (een schalmei?) een melodie te starten, zonder ooit verder dan de eerste noot te komen. De spanning die zo wordt opgebouwd, neemt mythische proporties aan wanneer een scherper klinkende viool wel in staat blijkt om iets melodisch neer te laten dwarrelen. Alleen blijven die melodieën half in de achtergrond steken, waardoor ze niet meer worden dan rondspokende schimmen, alsof de elfen uit The Lord of the Rings terug in slow motion hun idyllische wereld verlaten op de vlucht voor aanstormend geweld. Intiemer is 'Puutarhaan Laskeutuu Höyhen' met fijn gekraak en vrouwenstemmen die zo zacht zingen dat de geluiden van de klikkende tongen meer klank maken dan de eigenlijke stemmen. Het meest toegankelijke nummer op de cd is zeker 'Sadepäivät' dat het poëtische combineert met elkaar sneller opvolgende veranderingen. Het web van watergeluiden, schuivende elektronica, door elkaar lopende vrouwenstemmen, gekraak en klokken is zo mooi dat het een nokvol voetbalstadion stil moet kunnen krijgen. Net als de hele cd is deze track er dus zeker niet alleen voor de treurwilgen, de gedeprimeerden, de slapelozen, de dwalenden, de vrezenden en de eenzamen.
Meer over Es
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
