'Quake' is het tweede album van cellist Erik Friedlanders band Topaz. De muziek mag dan sterk geworteld zijn in de New Yorkse Downtown jazzscene, liefhebbers van minder avant-garde materiaal zullen hier ook hun hart kunnen ophalen. De cd balanceert (zoals wel vaker het geval is bij muziek uit deze hoek) tussen improvisatie en compositie, waarbij beide elementen ze sterk gebracht zijn dat de grens ertussen vervaagt. Binnen het klassieke kader van thema's en solo's hebben de muzikanten namelijk min of meer vrije rollen, al is er meestal wel een hiërarchie van solist versus begeleiding. Dit gebeurt echter in een secuur samenspel dat niet baadt in veelheid en weelde, maar des te meer in een grote openheid naar elkaar toe. Zo mag percussionist Satoshi Takeishi iets anders doen dan beatinstrument spelen, net zoals zijn broer, bassist Stomu Takeishi, niet alleen als steunpilaar moet dienen.
Niettegenstaande deze vrijheid klinkt de cd licht en transparant. Friedlander komt heel vaak melodisch uit de hoek en hij doet dit met zo'n naturel dat het allemaal vanzelfsprekend klinkt. Altsaxofonist Andy Laster sluit daar naadloos bij aan met een zachte, zoete en fijne toon die soms overgaat in overblazen, maar dan wel op een 100% gecontroleerde manier. De ritmetandem van de broers Takeishi druppelt dankzij de eigen lijnen en de afgemeten ritmiek neer op de solisten. Met name Stomu Takeishi's afgestopte en som wat pruttelende basklanken doen de muziek op een vreemde manier haast vloeibaar worden.
De verfijnde en secure manier waarop met het materiaal omgesprongen wordt, ligt ook al in de composities besloten. Van de vreemde kronkels in de melodie van 'Consternation', het stilvallen en terug optrekken van 'Wire' tot de vlotte, quasi klassieke wals 'Gol Gjam' kan het kwartet elke nuance perfect leggen. Deze verscheidenheid aan composities en de sublieme uitvoeringen er van maaken dat de cd wisselt tussen melancholisch zwevend, via Oosterse, Indische en Arabische tinten tot klassieke, quasi uitgecomponeerde kamermuziek of lekker op dreef gerakende detailjazz.
Hoe subtiel het ensemble kan opbouwen komt het best tot uiting in 'Beaty Beaty', een track die haar naam niet gestolen heeft. Een verlaten, licht nostalgisch thema zweeft door de compositie, een effect dat nog versterkt wordt door de lichte echo. Do slisten bouwen gestaag op en sleuren de begeleiders mee zonder de boel op stelten te zetten. Deze ultrafijne balans beheerst ook 'Sainted'. Het duo van cello en altsax levert hier mooie, maar vreemde samenklanken af die meer met klassieke muziek van doen hebben. De manier waarop ze elkaar improvisatorisch volgen van rust naar actie en van melodisch naar ritmisch straalt ook nu weer een uiterst muzikale combinatie van gemillimeterde timing en opbouw vanuit de buik uit.
Quake is grote klasse op een bescheiden manier gepresenteerd, zoals alleen zij die zich niet (meer) moeten/willen bewijzen dat kunnen.
Meer over Erik Friedlander
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
