Erich Wolfgang Korngold mag dan wel een van de meest getalenteerde muzikale wonderkinderen in de muziekgeschiedenis geweest zijn, zijn naam is tegenwoordig grotendeels vergeten. Onterecht, want deze componist wiens verjaardag in 2007 gevierd wordt (hij werd geboren in 1897 en stierf in 1957) schreef een boeiend en mooi laatromantische oeuvre bij elkaar en is een waardige opvolger van Richard Strauss of Gustav Mahler.
Korngolds talent, als improvisator, pianist en componist werd vroeg ontdekt en het was op aanraden van Mahler dat Korngold zich op negenjarige leeftijd zou inschrijven bij Alexander von Zemlinski in zijn geboortestad Wenen. Een reeks jeugdcomposities, liederen, kamermuziek en symfonische werken zouden al snel volgen voordat Korngold zich aan opera wijdde. Zijn eerste opera, 'Violanta', werd geschreven toen hij zeventien was, enkele jaren later gevolgd door zijn bekendste 'Die Tote Stad'. Toen Duitsland in 1936 Oostenrijk annexeerde vluchtte Korngold naar Amerika waar hij de volgende tien jaar zijn brood zou verdienen als componist van filmmuziek (niet onsuccesvol overigens, want hij zou er onder meer twee oscars mee winnen). Bij zijn terugkomst na de tweede wereldoorlog was de Europese muzikale avant-garde niet meer in hem geïnteresseerd en werd Korngold, die in zijn jeugd als modernistisch werd beschouwd, verweten verouderde muzikale vormen aan te hangen. Na zijn dood in 1957 werden weinig van zijn werken nog met enige regelmaat uitgevoerd.
En dat is een groot verlies, dat bewijst deze eerste cd in een vierdelige reeks rond Korngolds orkestmuziek. Deze uitgave presenteert Korngolds eerste orkestwerken. Daaronder zijn er de zes 'Märchenbilder', korte beschrijvende stukjes die eerst voor piano werden geschreven en samen met Zemlinski georkestreerd werden. Al in deze vroege werken weerklinkt Korngolds talent om de meest uiteenlopende situaties en karakters muzikaal weer te geven. De wals en die typisch gestileerde en melancholische Weense geest zijn alomtegenwoordig in dit werk, het duidelijkst nog in het 'Ball beim Märchenkönig'. De interpretatie blijft echter transparant maar misschien ook wat afstandelijk; veel Weelse slagroom is aan de BBC Philharmonioc niet besteed.
'Der Schneemann', waarvan hier enkel de introductie en eerste acte van werd opgenomen, is Korngolds allereerste compositie. Zemlinski verzorgde de orkestratie bij de eerste balletuitvoering, in 1910 in de hofopera, maar die reviseerde Korngold op latere leeftijd dan weer. Met het eenvoudige verhaal, van een reizende muzikant die de gunsten van een jong meisje wil winnen tegen de wil van haar oude, vrekkige oom in, beschikte Korngold over ruime mogelijkheden om de meest uiteenlopende taferelen muzikaal te schilderen. Elk karakter op scène wordt met kinderlijke onschuld gevolgd. De introductie van het ballet is weer een (erg chromatische) Weense wals en die wordt hier heel clichématig uigevoerd, met brede vertragingen en een nogal vrij tempo. Een warme orkestklank, het klokkenspel op de achtergrond zorgen voor een typische kerstsfeer. De BBC Philharmonic speelt moeiteloos en erg soepel, alsof deze onbezorgde muziek nauwelijks moeite kost om uitgevoerd te worden.
De introductie en carnavalsmuziek uit Korngolds eerste opera 'Violanta' was bij de première zo succesvol dat de componist na afloop op de schouders van het publiek naar buiten gedragen werd. Korngolds orkestratie is delicater dan die van Richard Strauss, maar bezit dezelfde overvloed, zeker in deze opera over liefde en dood in het veertiende-eeuwse Firenze. Toch had in deze uitvoering het tempo wat hoger kunnen liggen want deze feestelijke muziek valt soms wat magertjes uit.
Al bij al is dit een verrassend boeiende cd. Korngolds jeugdige talent is verbluffend genoeg en wat zijn jeugdwerken aan diepgang missen maken ze meer dan goed door de zelfverzekerde, bijna intuïtieve manier waarop de componist harmonie, vorm en orkestratie aanwendt.
Meer over Erich Wolfgang Korngold
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
