Dit is wederom een uitstekende compilatie in de 'Birthday Celebration' serie. Ditmaal wordt één van de begaafdste multi-instrumentalisten uit de jazzgeschiedenis centraal gesteld: Eric Dolphy. De vroeg ter ziele gegane legende speelde vloeiend altsaxofoon, klarinet, basklarinet en fluit. Dolphy was naast een wonderlijk zijman ook een begaafd componist. Deze 3 cd's laten de luisteraar kennis maken met beide kanten. 'Sunday Go Meetin' van The Latin Jazz Quintet en Eric Dolphy is een voorbeeld van hoe Dolphy als zijman zijn stempel kon drukken op een formatie. Het nummer bevat een geweldige fluitsolo die de virtuositeit en het meesterschap van de man aantoont: the Dolphin vliegt met moeiteloze precisie door alle registers van de fluit. Het nummer ademt ook een fijne zomerse sfeer uit dankzij het congawerk van Juan Amalbert, een luchtige walking bass en een vrolijk thema dat perfect tot zijn recht komt in het harmonieus samensmelten van piano en vibrafoon. Een bijzonder grillige en spitsvondige 'Green Dolphin Street' is het eerste nummer op deze compilatie waarin Dolphy de basklarinet bespeelt: een klankkleur die hij als eerste in de jazzwereld introduceerde. Het nummer brengt nog een ander onvervalst "Dolphy-isme" aan het licht: atonale solo's over een eerder conventionele akkoordenprogressie. Hoewel dit eerder een kenmerk van de freejazz, kan je Dolphy niet echt in die stroming indelen, daarvoor was hij te veelzijdig en breeddenkend. Eric Dolphy was een man die elke gelegenheid aannam om te oefenen en zijn techniek bij te schaven. Een van zijn grootste inspiratiebronnen was de natuur zoals bvb. vogelgeluiden en de menselijke stem. Hij probeerde deze te imiteren wat resulteerde in enkele markante stijlkenmerken: veel dissonante harmonieën met noten waarvan de link met het akkoord vaak nogal abstract is of willekeurig gekozen kan overkomen. Een mooi voorbeeld hiervan is te horen in Dolphys soloversie van 'Tenderly'. Ook op altsax vliegt hij moeiteloos en adembenemend van de hoge naar de lage registers. Een erg hoekige frasering, dramatische intervallen en nogal unieke klanken (gepiep, gezoem en alles wat maar enigszins in zijn muzikale visie past) maken van deze Dolphy met momenten een echt wringertje. Maar zijn die niet vaak het boeiendst?
De compilatie bevat ook het door Charles Mingus gecomponeerde 'Eclipse'. Het rustige, innemende nummer begint met het thema dat gespeeld wordt door de klarinet en wordt begeleid door de traag strijkende cello van Ron Carter. Het nummer dwarrelt neer in een waterval van contrapunten wanneer de contrabas invalt. De cello, die dan meer naar de achtergrond is gemixt, zorgt voor een hoge tweede stem waarbij er veel korte boogstreken worden gebruikt die contrasteren met de lange noten van de klarinet. Naar het einde toe strijkt de contrabas er nog een derde melodie boven en het plaatje is compleet. Een beetje jammer aan deze compilatie is dat er slechts twee (weliswaar lange) nummers in samenspel met Charles Mingus ('So long Eric') en John Coltrane ('My favourite Things') opstaan. Deze twee jazzkanonnen waren nochtans van groot belang in het leven en werk van Dolphy. Hun muzikale visies waren bijna perfect gelijklopend of op zijn minst aanvullend en wanneer Dolphy als zijman meespeelde steeg het niveau van hun formaties altijd een trapje hoger.
De bijzonder uitgebreide versie van 'My Favourite Things' begint sterk met drum die enkele rake klappen op de crash geeft terwijl de piano het thema voorzichtig suggereert. Coltrane geeft dan een sopraansaxsolo ten spijt die hij geregeld onderbreekt om het volledige thema te spelen. Na een noemenswaardige pianosolo valt Dolphy in op fluit en weer blijkt zijn voorliefde voor het aftasten van de grens tussen dissonant en consonant. Deze ietwat aparte, vooruitstrevende harmonieën zijn erg verwant met die van Thelonius Monk, terwijl Dolphys ritme weer aanleunt tegen dat van zijn grote voorbeeld Charlie Parker. Na Dolphy is het weer aan Coltrane. Waar hij de eerste maal de solo vaak genoeg onderbrak om de luisteraar de melodie in te prenten, is hij de tweede maal helemaal geïnspireerd door Dolphys solo en is de overeenkomst tussen de twee meer dan duidelijk: de keuze voor atonale, abstracte logica. Negentien minuten is niet genoeg!
Ondanks enkele slechte opnames (bvb. 'G.W.' waar de altsax niet versterkt is) is deze verzorgde compilatie een uitstekende manier om een overzicht te krijgen van de vier korte jaren als jazzkanon van veel te vroeg gestorven Eric Dolphy.
Meer over Eric Dolphy
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
