Dit album verwijst met de ondertitel 'Musique des Ommeyades' naar de dynastie die tot 750 in het Midden-Oosten de plak zwaaide. Nadat de Ommayyaden van de macht verstoten werden door de Abbasiden, wist een prins van de dynastie op het Iberisch schiereiland een stevige voet aan grond te krijgen. Hij zou het Emiraat van Cordoba stichten, een rijk dat een bloeiende cultuur zou kennen, met op muzikaal vlak een ontmoeting van berberse, joodse, Europese en Arabische tradities. 'Rayon de Lune' is ondertussen het tweede album waarop het negenkoppige Ensemble Aromates onder leiding van de percussioniste Michèle Claude de rijke Arabo-Andalusische muziek belicht. De achttien nummers op deze instrumentale plaat waren oorspronkelijk liederen. Enkel in de vorm van de titels blijven kleine flarden van de teksten behouden.
Bij kennismaking kan deze plaat als een verzameling niet erg uitgesproken melodietjes overkomen. Door een repetitief, reliëfloos niemendalletje als 'Patience perdue' bijvoorbeeld –vooral een oefening in arrangement en vingervlugheid- verandert die indruk ook weinig. Zoals in 'Insomnie' beëindigt men nummers nu en dan op spectaculaire wijze met een versnelling, maar dit wordt dan niet ver genoeg doorgedreven en lijkt daarom wat halfslachtig. Passioneel valt het spel niet vaak te noemen (op dat van de violist na) en duidelijke climaxen zijn eerder zeldzaam. Tenslotte zijn de nummers meestal repetitief van aard, wat de indruk van vaagheid kan versterken.
Maar meer negatiefs mag er over deze plaat eigenlijk niet gezegd worden. Want zij is ook een staaltje van inventiviteit, subtiliteit en hoogwaardig samenspel. Tegenover het gebrek aan hoog oplaaiende emoties staan goed uitgedachte arrangementen met de nodige verrassingen. De instrumenten krijgen allemaal hier en daar de gelegenheid om op de voorgrond te treden. Een fantastische bijdrage tot de klank levert het organetto –een soort draagbaar pijporgel- dat bij zijn introductie in het titelnummer verdacht veel als een middeleeuwse synthesizer klinkt. De strijkers in 'Les lames de ton regard' lijken hier en daar ontsnapt uit een Mozartrepetitie. Slotnummer 'Je ne peux aimer que toi' ontaardt zelfs in een totaal onverwachte salsa met een gekscherende dwarsfluit in een schijnbaar Cubaanse hoofdrol. Andere kant van de repetitiviteit is de beeldende, weidse dromerigheid waarvan deze plaat doordrenkt is. Bovendien maakt het gebruik van duidelijke, wederkerige thema's de herkenbaarheid en inleefbaarheid van de overigens toch vrij ongekende muziek, tot het meezingbare toe. Een laatste bijzondere vermelding verdient Michèle Claude zelf. Als percussioniste is haar rol op deze plaat onontbeerlijk. In de Arabische muziek is het ritme als de stok van een roos, het leidt en ondersteunt de melodie in haar ontwikkeling, zo stelt men in het cd-boekje. De ritmes en cadansen die daarvoor dienst doen zijn helemaal niet zo gebruikelijk in de Westerse muziek, op bepaalde vormen van hedendaags klassiek en jazz na. Toch weet Claude de melodieën met zeer bescheiden spel in deze vorm te gidsen, zodat de ongewoonheid ervan nauwelijks opvalt.
'Rayon de Lune' is een bijzondere cd. Wat op het eerste zicht een vale, vlakke plaat mag lijken is er eigenlijk één die speelsheid, vakmanschap en bescheidenheid combineert met duidelijke keuzes. Een iets zuiniger gebruik van de handrem had deze plaat kunnen afmaken.
Meer over Ensemble Aromates
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
