Wereldmuziek, het blijft een dwaas etiket. Of het nu de invulling krijgt van zuivere, niet-westerse muzikale tradities, (moderne) mengvormen of beide, het is hoe dan ook een uiting van wij-zij denken dat (ongewild?) de westerse traditie als uitgangspunt neemt. Is gregoriaans in India dan wereldmuziek?
Gelukkig worden er onder de bedenkelijke vlag soms wel hele mooie en boeiende dingen gemaakt. Dat het mixen van culturen fout kan gaan, spreekt voor zich, maar de manier waarop Emel Mathlouthi en haar entourage het doen op Mathlouthi’s solodebuut ‘Kelmti Hora’ mag velen tot voorbeeld strekken. Ze speelt nochtans niet op veilig. Door haar stem in lagen te stapelen, te omkaderen met beats en elektronica in combinatie met traditionele Arabische instrumenten, gitaren en (Godbeter) strijkers doemen de meest gedrochtelijke voorstellingen op. Ze worden op dit album echter geen werkelijkheid: de plaat laat smaakvolle en uitgebalanceerde producties horen die hier en daar wat tegen het randje zitten, maar er nooit over gaan.
‘Kelmti Horra’ is dan ook geen easy listening. De beats neigen naar breakbeats en de elektronica is vaak grof van korrel. Ze vormen een mooi decor voor de brede, bij momenten zweverige melodielijnen gebracht met een bezwerend stemgeluid. Het lijkt wel alsof Mathlouthi de luisteraars mee in de nummers trekt, waarna diezelfde luisteraars door de productie verzwolgen worden.
Toch is de plaat geen eendimensionaal werkstuk geworden, zoals ook de inhoud van de nummers (grotendeels door Mathlouthi zelf in het Arabisch geschreven) verschillende kanten van haar denken en voelen laten horen. Uiteraard gaat de cd over het Tunesië van de Arabische Omwenteling, maar ook over Mathlouthi’s eigen ervaringen, haar twijfel en hoop, een zoektocht die blijkbaar nog niet ten einde is.
Door het doseren van elektronische en akoestische klanken, krijgt elke song ook een eigen gevoel mee. Af en toe klinkt ze droefgeestig-feeëriek, maar doorgaans is ze er niet vies van om wat steviger aan te zetten. Met pulserende en repeterende baslijnen, strijkers en beats en elektronica trekt ze dan een bezwerend klankbeeld op dat stevige proporties kan aannemen, wat in ‘Ma Lkit’ resulteert in een haast apocalyptische atmosfeer. ‘Ya Tounes Ya Meskina’ heeft met de monotone bas dan weer een dreigende ondertoon, maar voor het refrein klaart de hemel even open.
Het meest oosters klinkt Mathlouthi in ‘Hinama’ met de klassieke schommelingen in de melodielijn die gedragen wordt door een beat die voldoende ruimte laat aan de andere elementen van het arrangement om de track te kleuren. Het pakkende ‘Yezzi’ en de titeltrack van de plaat zijn de gevaarlijke nummers. In het eerste weet ze echter het pathetische te vermijden en in het laatste (een loflied op vrije geesten en onderdrukten en een van de anthems van de revolutie in Tunesië) het zoeterig sentimentele. Dat ze daarin slaagt in deze elektro-akoestische, traditioneel-moderne context is opmerkelijk. Dat ‘Kelmti Horra’ als geheel dan nog eens zo’n oprechte indruk nalaat, muzikaal weet te boeien en de luisteraar bij het nekvel pakt, maakt dat Mathlouthi zich beter goed bezint voor ze aan een tweede album begint. Toch als ze even goed wil doen.
