Componiste Eleni Karaindrou is met de soundtrack van 'Dust of Time' niet aan haar proefstuk toe. Al meer dan 35 jaar staat ze in het vak en haar 25 jaar durende samenwerking met de befaamde Griekse cineast Theo Angelopoulos leverde al tal van pareltjes op. De plot van 'Dust of Time', waarin een naamloze filmregisseur verdrinkt in de door hem geschapen fictieve wereld, leent zich ook nu weer tot een dramatische score waarin tal van emoties opborrelen.
De soundtrack bestaat uit een afwisseling van stukken voor kamerensemble en passages voor symfonisch orkest. In de meer sobere bezetting laat Karaindrou haar voeling met de traditionele Griekse volksmuziek doorschemeren, wat haar soundtrack een charmant gevoel van authenticiteit meegeeft. Dat gegeven wordt nog versterkt door de instrumentalisten, die met hun gemengde roots (verscheidene onder hen zijn immers inwijkelingen uit de Griekse buurlanden) de muziek van een heel persoonlijke dimensie voorzien.
Opener 'Le Temps Perdu' bevat meteen alle melancholie en melodische kracht die Karaindrou telkens weer in haar composities legt. Violist Sergiu Nastasa speelt de eerste maten van het stuk met een ontroerende weifeling, waarna hij de compositie prachtig laat open bloeien. De kracht van Karaindrou's muzikale verbeelding is verpletterend, zo diep snijden haar sobere lyrische lijnen telkens weer.
Ook in de daarop volgende stukken wordt de luisteraar overrompeld door een bijzondere beschrijvende kracht. Grillige Griekse berglandschappen of desolate besneeuwde vlaktes (waar Angelopoulos ook in 'Dust of Time' weer mee uitpakt) zijn nooit veraf (bijvoorbeeld het 'Notes'-thema), maar Karaindrou legt naast een beschrijvende ook een emotionele lading in haar composities. Zo laat ze bij de introductie van het 'Dance Theme' een louche sfeer doorschemeren, wat ze bij herhaling van het thema subtiel transformeert naar achtereenvolgens milde tragiek en regelrechte ontlading.
Niet iedereen zal echter gewonnen zijn voor de cyclische structuur van het album. Karaindrou introduceert verscheidene thema's, om die dan later in een gewijzigde context opnieuw te laten opduiken. Die oefening zou spannend kunnen zijn, maar Karaindrou drijft haar variaties niet ver genoeg door. Na een tijdje valt op dat het harmonisch materiaal vrij beperkt is, waardoor af en toe een déjà vu-effect ontstaat. De toehoorder waant zich halverwege het album gevangen in een soort spiraal van wederkerigheid, waar Karaindrou tot vlak voor de ontroerende finale niet meer uitkomt.
Eveneens opvallend is de wanverhouding tussen de composities voor orkest en de meer improvisatorische stukken. Waar Karaindrou in een milde bezetting heel ongedwongen melodieën kan uitschrijven, blijven de symfonische passages nogal aan de oppervlakte. De componiste vervalt af en toe in het gebruik van stereotiepe motieven die haar unieke stijl ondergraven en die doen denken aan meer commerciële filmmuziek. De homofonie die haar muziek in kleine bezetting een krachtige soberheid meegeeft, mist zijn effect binnen een georkestreerde context. In plaats van te spelen met kleuren en timbre, gebruikt Karaindrou de muzikale kenmerken vaak op dezelfde manier. 'Dust of Time' is op die manier een bijzonder consistente soundtrack, maar had anderzijds nog dynamischer kunnen zijn.
Desondanks pleit het doorgedreven minimalisme in Karaindrou's voordeel. Haar uitgepuurde score, waarin achter quasi elke noot een wereld vol emotie verborgen zit, is een verademing in het landschap van de huidige filmmuziek. Zonder enige vorm van bombarie of opdringerigheid laten de melodieën een diepe indruk na, en daar draait het ten slotte om. 'Dust of Time' is geen mijlpaal in Karaindrou's oeuvre, want projecten als deze heeft ze al vaker afgeleverd, maar wel een ontroerende verderzetting van haar zoektocht naar waarachtige muziek.
Meer over Eleni Karaindrou
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
