Earthling is wat men noemt een veelbesproken groep. Pas tien jaar na een succesvol debuutalbum een opvolger uitbrengen, het is op zijn zachtst uitgedrukt ongewoon. Het feit dat deze plaat eigenlijk in 1997 had moeten verschijnen, maar door problemen met de platenmaatschappij bijna in de vergetelheid belandde, maakt de hele zaak alleen maar mysterieuzer. De mythe wil dat EMI het duo rond 1994 oppikte toen het met het eigenzinnige album 'Radar' furore maakte. De muziekwereld was rond die tijd volledig de ban van Massive Attack, de triphopbeweging en zowat alles wat - net zoals Earthling - uit Bristol kwam. EMI zag dat het goed was, maar - redenerend zoals alleen een major dat kan - vroeg de groep twee jaar later een album te maken dat het midden moest houden tussen "de Spice Girls en Robbie Williams"?! Earthling, op dat moment de laatse hand leggend aan een plaat die nog zwaarder en donkerder moest worden als zijn voorganger, zag de bui hangen, bedankte de platenmaatschappij prompt voor de bewezen diensten en ging op zoek naar een ander label. De triphophype was toen echter al sterk geluwd en ontgoocheld door het gebrek aan gemeende interesse gingen de groepsleden ieder hun eigen weg. Producer Tim Saul concentreerde zich met Portisheadslid Geoff Barrow op de muziek van andere artiesten en rapper Mau verhuisde naar Parijs, waar hij romans ging schrijven en nu en dan zijn stem leende aan de mensen van Telepopmusik. 'Human Dust' belandde in een kast en kwam onder het stof te zitten ...
Jarenlang circuleerden over het album de gekste geruchten - van diefstal van de mastertape tot het niet bestaan ervan, tot een gepassioneerde fan bij toeval een kopie in handen kreeg. Vastbesloten de wereld te geven waar het recht op had, startte de man 'eigenhandig' een promotiecampagne op het internet, hetgeen na veel vijven en zessen alsnog resulteerde in een release. Wat er van de hele historie ook waar moge zijn, het zou zonde geweest zijn moest deze plaat nooit uitgekomen zijn. Earthling's muziek getuigt namelijk van een puurheid die hedendaagse downtempo muziek maar al te vaak ontbeert. Vergeet die voorgekauwde drumloops, kleffe zuiderse melodietjes en frivole diva's. 'Human Dust' omvat 11 tracks in zuivere Bristolstijl: diepe, organische beats in combinatie met een opvallend, donker stemgeluid. Zonder te vervallen in gratuit gepreek, neemt rapper Mau zichzelf en de maatschappij meer dan een uur lang op de korrel, terwijl multi-instrumentalist Saul een bezwerende muur van geluid optrekt. De vertraagde hiphopbreaks, de ijle melodieën en de loodzware baslijnen waarvan deze laatste zich bedient mogen op zich misschien niet zeldzaam zijn, de sfeer die hij er vakkundig mee opbouwt is dat des te meer. Het album trekt zich 'processiegewijs' tergend traag op gang, alsof Saul zijn rapper de tijd wil geven om zich dieper en dieper terug te trekken in zichzelf. Slepende beats en percussieroffels, hypnotische baslijnen en dreigende flarden gitaar, piano en strijkers geven haarscherp aan waar het duo heen wil. Drie, vier tracks verder voelt men zich als luisteraar al behoorlijk behaaglijk in het alternatieve Earthling universum. Alsof dat hetgene is waarop de mannen op zaten te wachten, schakelen beiden op dat moment beslist een versnelling hoger: Mau's lyrsiche mist klaart op en Saul trekt zijn arrangementen strak. Titeltrack 'Humandust' is hierdoor zowel tekstueel als muzikaal af. Een bijna popachtige songstructuur, maar inhoudelijk op het scherp van de snee. Wu-tang Clan-achtige strijkers en riedels nemen de achtergrond voor hun rekening, terwijl op de voorgrond Mau's woorden een dominatiegevecht aangaan met de vervaarlijk pompende ritmesectie. Twee getormenteerde (liefdes)songs later, smijt Earthling opnieuw een muzikale splinterbom de huiskamer binnen. 'The Secret Life of The Future' heeft alles wat een triphopsong nodig heeft om te overtuigen: messcherpe scratches, robuust gesampelde blazers en strijkers, een baslijn die de onderbuik kriebelt en sociaal bewuste lyrics. 'Box' en 'Haunted Head' zijn vervolgens van hetzelfde oerdegelijke laken een broek. In de laatste song mag Ray Manzarek, ex-organist van The Doors, voor een tweede maal de honneurs waarnemen, terwijl zijn misnoegde vrienden voor een laatste maal fors groovend uithalen naar het (muzikale) establishment.
Als we de geruchten mogen geloven en deze plaat is inderdaad zonder 'aanpassingen' uitgebracht zoals ze midden jaren '90 bedacht en opgenomen werd, dan is 'Human Dust' een muzikale teletijdmachine in al zijn opzichten. Zowel de 'analoog' elektronische klank, het klassieke instrumentarium, als de teksten van deze cd doen immers beseffen dat triphop waarbij de 'trip' de 'hop' niet oeverschaduwt al een poos geen evidentie meer is. Niet getreurd echter, met een beetje geluk brengt ook Portishead binnenkort een nieuw album uit en wordt dit soort muziek opnieuw 'hip' ...
Meer over Earthling
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
