Seculiere muziek uit de middeleeuwen en (vroege) renaissance is eerder een zeldzaamheid. Dat komt niet omdat zulke muziek niet gespeeld werd – mensen zongen liederen en dansten net zoals op andere momenten uit de geschiedenis – maar omdat muzikanten geacht werden zo een muziek zelf te kunnen improviseren, volledig uit het niets of als een reeks van variaties en versieringen boven bestaande en gekende melodietjes. In beide gevallen was het uitschrijven van zulke muziek dus overbodig maar vanaf de late vijftiende eeuw beginnen dansen, chansons en madrigalen meer courant op te duiken in het repertoire.
Van Josquin Desprez (1450-1521) zijn in de eerste plaats religieuze composities gekend. Dit cd’tje met een- of meerstemmige liederen en dansen richt zich dus op een minder gekend deel van zijn oeuvre. Van verschillende stukken werden meerdere - ook inhoudelijk grondig verschillende - versies opgenomen, telkens met verschillende instrumentale combinaties: een ensemble met getokkelde instrumenten (luit, harp en quinterne) of een ensemble met strijkinstrumenten (viola d’arco, vielle, viool en gamba) wisselen elkaar af. Zo komt het bijvoorbeeld dat de vijf versies van Hayne van Ghizeghems rondeau ‘De tous biens plaine’ alle vijf anders klinken, van de originele eenstemmig gezongen monodie tot Josquins canonische maar grondig verschillende bewerkingen van het lied. Van meerdere liederen wordt namelijk vaak eerst een monodie gepresenteerd, de eenstemmige, onbegeleide versie van het lied in kwestie. Het illustreert dat, hoe complex de meerstemmige zettingen van een gekend lied ook zijn, de basismelodie steeds een goed in de stem liggend (volks)lied is, een lied dat dus een ruime bekendheid moet hebben genoten in de vijftiende en zestiende eeuw.
Sommige stukken zijn interessanter dan anderen: de twee zettingen van het instrumentale 'La Spagna' blijven boeiend dankzij de ritmische baslijn en het delicate maar behoorlijk complexe samenspel. De drie versies van 'Si j'ay perdu mon amy' blijven ook hangen, dankzij het energieke spel van violist Baptiste Romain en renaissance violspeelster Elisabeth Rumsey. Een cornetto wordt spaarzaam gebruikt in deze muziek, en dan het vaakst nog in het donkere laagste register maar in 'Si j'ay perdu mon amy' verleent het instrument met enkele hoge melodielijnen glans aan Desprez' muziek. Ook leuk zijn de diminuties en improvisaties op cornetto in het instrumentale 'Fortuna Desperata' of het lied 'Une Musque de Biscaye'.
Even leuk als Desprez' muziek, zijn ook de teksten waarvan hij gebruik maakt en die met hun oud-Duitse of oud-Franse poëzie naadloos aansluiten bij volksliedjes en -gedichten. De fijnzinnige maar vaak artificiële belevingswereld van Italiaanse poëzie, die componisten van latere generaties zo zou inspireren, blijft hier nog afwezig. In de plaats daarvan gebruikte Desprez teksten die in spreektaal opgesteld zijn en over alledaagse zaken gaan: een amoureuze ontmoeting met een Baskisch meisje in 'Une Musque de Biscaye' of over sterven en verlies in 'Si j'ay perdu mon amy'. Het bekende 'L'homme armé', dat aan de basis ligt van heel wat ernstige muziek, kan ook niet ontbreken
De cd besluit niet met renaissancemuziek maar met het korte ‘Sei Gelobt, du Baum’ van Arvo Pärt, een korte zetting van een tekst van de Estse dichter Viivi Luik voor bariton, quiterne, viool en contrabas. Pärts typisch karige stijl – een behoorlijk virtuoze en hoge vioolsolo niet te na gesproken - staat helemaal niet misplaatst in een verzameling met muziek van Josquin Desprez, al ligt de basis van Pärts muziek natuurlijk niet in populaire liederen zoals bij Josquin. Het is een verrassend stijlvolle en passende coda bij deze gevarieerde en mooie opname.
