Nummer tien in de :rarum-reeks is gewijd aan bassist, cellist, componist en bandleider Dave Holland. De man heeft al vele jazzwatertjes doorzwommen. Als 21-jarige speelde hij met de legendarische Miles Davis op o.a. 'Bitches Brew'. Hij werkte ook voor klinkende namen als Thelonius Monk en Herbie Hancock. Maar boven alles is hij zelf een geweldig componist, die op deze :rarum X wordt getoond zoals hij het zelf wil.
De compilatie gaat van start met het jazzrocknummer 'How's Never' van het Gateway Trio. Holland begint met een diepe, temperamentvolle basgroove met een gebroken ritme. DeJohnette en Abercrombie vallen in op respectievelijk drums en gitaar. DeJohnette drumt dynamisch met veel boksende tegentijden, bokkige fill-ins en agressieve roffels. Abercrombie krijgt een lange solotijd die hij vult met een wervelende, virtuoze bluesrocksolo. DeJohnettes solo is er één van losgelaten furie en brandende ritmische intelligentie. 'Inception' is als cellosolo een opvallend nummer op de cd. Holland werkt met zware melodische patronen die een mijmerend gemoed opwekken dat overgaat in een sfeer van opgejaagde stress. 'The Balance' vertrekt uit een percussieve baslijn waarin Holland gebruik maakt van fluittonen en een etnisch aandoend ritme. Steve Wilson op sopraansax en Robin Eubanks beginnen met een armoede van noten die voor een rustige, hemelse sfeer zorgt waarmee de ijle vibrafoonklanken van Steve Nelson harmonisch interfereren. 'Equality' is pure jazzpoëzie. Cassandra Wilson zingt met een donkere, zwaarmoedige stem een gedicht over vrijheid en gelijkheid van Maya Angelou. Ook in dit nummer zorgt Steve Nelson voor het harmonische decor dat nu eerder droefgeestig is. Holland speelt solide en haakt vast in het ritme van de drums en de harmonie van de vibrafoon. Eric Person geeft een ingetogen, emotionele altsaxsolo die uitmunt in soberheid. Verder gaat hij in dialoog met de zacht neuriënde Cassandra Wilson. 'Nemesis' begint met een funky gitaarlick van Kevin Eubanks die wordt overgenomen door Dave Holland. Marvin "Smitty" Smith valt heerlijk in met een crescendoroffel waarna Eubanks overschakelt van de groove naar een sporadische akkoordenbegeleiding die bol staat van de effecten. Het middenstuk speelt zich af in een meer klassiek jazzframe met een walking bass en een swingritme. Smith plaats er echter enkele rake, funky breaks tussen zodat het geheel erg modern blijft. Eubanks en altsaxofonist Steve Coleman gaan dialogeren dat het een lieve lust. Ondanks dat 'Nemesis' het langste nummer is op 'Selected Recordings' (11'30"), verveelt het geen milliseconde. Het Dave Holland Quartet springt op een briljante manier om met de structuur en incorporeert klassieke en moderne jazzelementen. De invloed van Miles Davis' elektrische werk waar de groove centraal staat, is in nummers als deze duidelijk te horen: al gaat de groep soms weg van de groove, hij blijft altijd onderhuids aanwezig. Naast de structuur en de complexe ritmes is een andere kracht van Hollands composities de rijke en veelzijdige gelaagdheid. Soms levert dit een vol, bigbandachtig effect op zoals in 'Homecoming'. Het nummer begint met een unisono blaaspartij die evolueert naar een gedeelte waarin iedere blazer zijn stem wil doordrukken, zonder het contact met elkaar te verliezen. Dave Hollands bassolo getuigt van een geraffineerde tijdsindeling. Wanneer de drie blazers druk converserend weer invallen, gaat Holland onverstoord verder met zijn solo. Een andere kant van de gelaagdheid in de composities is te vinden in 'Conference of the Birds'. Dit contemplatief nummer wordt gedomineerd door lyriek en melodie. Sam Rivers op fluit en Anthony Braxton op sopraansax pikken in op de introverte, etherische baslijn van Holland. Hun klankkleur is bijna identiek, Rivers onderscheidt zich bijna alleen in zijn emotionele, aangeblazen uitschieters. De blazers stellen uiteraard de conferentie van de vogels voor, wat resoneert in hun speelstijl: heldere, zachte melodielijntjes die soms onbesuisd uitspatten in moeilijke "vogelritmes".
Dave Holland verzamelde voor ECM een prachtige, representatieve compilatie. Het enige wat ontbreekt is een nummer uit 'What goes Around' van de Dave Holland Bigband, die enkele heerlijke nummers maakte waarin de horizontale en verticale structuren optimaal worden uitgediept. Jammer, maar helaas, het is een gemiste kans De meester zelf heeft beslist!
Meer over Dave Holland
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
