Aan de basis van het Italiaanse concerto dat met zijn frisse virtuositeit in de achttiende eeuw Europa veroverde, lag Arcangelo Corelli (1653-1713), de meester uit Fusignano bij Ferrara. In Rome hielp hij het puur instrumentale concerto als genre ontwikkelen met de uitgave van de bekende twaalf 'concerti grossi' opus 6 voor strijkers en continuo. Die concerti grossi zouden componisten doorheen het hele Europa beïnvloeden en onder meer Georg Friedrich Handel ertoe zouden aanzetten om vijftig jaar later in Londen zijn eigen, gelijknamige ‘concerti grossi’ als eerbetoon te componeren. Met deze heruitgave (die deel uitmaakt van een reeks die verscheidene van haar bekendste artiesten eert), keert het platenlabel Harmonia Mundi terug naar de opnames die het Franse Ensemble 415 twintig jaar geleden van Corelli's concerti maakte.
De bezetting waarmee Corelli's concerti op deze plaat gespeeld worden, is reusachtig, toch zeker naar achttiende-eeuwse normen. Dat heeft echter een historisch precedent want ook in Corelli's tijd waren uitvoeringen als deze, met zestien violen en navenant veel alten, celli, bassen en andere continuo-instrumenten (luiten spelen een opvallende rol) de gewoonte. En het strekt de uitvoering dan ook tot grote eer dat deze concerti grossi aardig slank en gestroomlijnd blijven klinken. Geen machtige orkestklank dus bij het Ensemble 415 en zeker niet een wollig 'symfonisch-orkest-speelt-Vivaldi's-vier-jaargetijden' gevoel maar een strakke zin voor frasering en samenspel kenmerkt deze opname. Dat elke stem door vele muzikanten tegelijkertijd gespeeld wordt, creëert dus een warmere maar zeker geen dikkere klank. Een mate van individualiteit als in Vivaldi's latere concerti, waarin solo-instrumenten prominent naar voren komen is hier echter ook weer niet aanwezig, al wordt er vindingrijk afgewisseld tussen solo- (of enkelvoudig bezette) passages en ripientomomenten.
Tempi zijn op dezelfde manier opvallend klassiek. Waar men van barokorkesten als de Akademie für alte Musik Berlin razendsnelle uitvoeringen en veel bravoure kan verwachten, hoort men hier behoorlijk matige tempi en een wat brave omgang met Corelli’s viooltechniek. Zelfs de doorgaans zo snelle finales verwisselen hooghartige bravoure voor eenvoudige, ongeknutselde frisheid. Dat klinkt heel charmant maar maakt dat vele van de werken nogal gezapig overkomen en niet zo boeiend uitvallen als ze hadden kunnen zijn. Ondanks de mooie uitvoering en een intelligent gebruik van ornamentatie, worden twee cd’s lang met zulke concerti dus wat eentonig om te beluisteren.
Dat is jammer want dit is en blijft een enorm capabele uitvoering. Het ensemble 415 leidt haar opmerkelijk grote groep strijkers wendbaar doorheen deze concerti grossi. Solopassages en versieringen dragen een barokke sierlijkheid in zich en Corelli's muziek is smaakvol gecomponeerd en toont het beste van wat Italiaanse barok te bieden heeft.
Meer over Arcangelo Corelli
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
