Juni 2010. Een zwoele zomeravond in het toen nog als charmant bestempelde Griekenland. Aan de voet van de Acropolis een concert. Saxofonist Charles Lloyd met zijn kwartet, met Jason Moran op piano, Reuben Rogers op contrabas en Eric Harland op drums, voor de gelegenheid ook aangevuld met zangeres Maria Farantouri en twee muzikanten die haar Zuiderse geluid onderstrepen. Repertoire waar Lloyd en Farantouri al langer aan sleutelden, en dat inderdaad klinkt alsof de muzikanten het door en door beheersen. Geen toevallige samenwerking trouwens, want de vriendschap tussen de saxofonist en de vocaliste gaat al decennia terug. Het 'Athens Concert', uitstekend opgenomen trouwens dankzij ECM, zou de verwezenlijking blijken van een droom die ze allebei al langer koesterden. Vanwaar die vriendschap, over de grenzen van de muziek heen? Instrumentalist en zangeres hebben duidelijk een klagende toon gemeen, wat misschien iets zegt over hun levenshouding, maar er zijn ook opvallende verschillen. Lloyd beweegt zich, zoals telkens, tussen verschillende stijlen in, terwijl Farantouri het "typische Griekse" (melancholische lijnen, schijnbaar ontleend aan volksmelodieën) naar boven brengt en dat koppelt aan het schitterende jazzgeluid van Lloyds band.
Onherroepelijk valt de plaat uiteen in twee grote delen en precies daaraan ontleent het album zijn grootse schoonheid. Farantouri's bijdrages zijn namelijk nogal eenzijdig en kunnen geen twee volledige cd's boeien. Dat hebben de musici zelf allicht begrepen en gevolg is dat Lloyd en de zijnen veel ruimte krijgen, en zelfs enkele volledig instrumentale nummers bij elkaar mogen spelen. Wat ze daar laten horen, is niet vrij van volkselementen, maar Lloyd kan het warmbloedige, larmoyante element uit de Griekse muziek vertalen naar iets abstracts, dat hij vervolgens naar zijn hand zet. Wat hij op 'Athens Concert' laat horen, lijkt weinig op zijn twee vorige albums met dit kwartet voor ECM, maar het blijft karakteristieke Lloyd, met zogenaamd vermoeide aanzetten, dichterlijke zuchten binnen haspelende, kreunende lijnen en een constante zoektocht naar een verhaal het vertellen waard.
De composities zijn bovendien nimmer pasklaar, maar durven met uitersten spelen. Zo kan 'Dream Weaver' van zwaarmoedig pareltje plots veranderen in een zweverig lofzang aan de schoonheid zelve. Qua repertoire wordt overigens genoeg afgewisseld: stukken van Lloyd volgen op Griekse "klassiekers" (met ondere andere muziek van Mikis Teodorakis en Eleni Karaindrou) en vice versa. Het geheel wordt bovendien keurig samengehouden door drie uitgesponnen 'Greek Suites' waarin volksmelodieën expliciet werden verwerkt. Die wisselwerking maakt het ook voor de begeleiders interessant: Moran komt soms zeer intellectueel uit de hoek, maar laat de luisteraar verderop alle hoeken van de kamer zien, terwijl Rogers van een nadrukkelijk aanwezige, ritmische baslijn naar een grote melodie-vorming kan overschakelen, en Eric Harland zweept geregeld op, maar later durft hij ook gewoon gas terugnemen. Farantouri's musici voegen dan weer vooral kleur toe: pianist Takis Farazis komt naast Moran niet als grote held uit het geheel naar voor, maar zijn bijdrages zijn degelijk en zeker niet ongeïnspireerd. Socratis Sinopoulos lijkt, aldus de sceptici, met zijn lier misschien louter toegevoegd als "authentiek element", maar hij bewijst dat zijn instrument probleemloos in een jazzcontext kan worden geïntegreerd en bepaalde nummers tilt hij zelfs met gemak naar een hoogtepunt.
Hoewel Farantouri's typerende, soms mannelijke stem niet altijd een grote meerwaarde is, zorgt ze voor afwisseling en werkt ze duidelijk inspirerend op de andere muzikanten, die, samen met Charles Lloyd, gewoonweg fantastisch spelen. 'Athens Concert' is daardoor ongetwijfeld een van de betere jazzplaten van het afgelopen jaar; pretentieloos en subtiel jazz verwevend met Griekse folkloristische elementen.
