De eerste sporen van minimalisme in muziek zouden terug te vinden zijn begin jaren 1960, in zowel San Francisco als New York, waardoor de muziekindustrie ondertussen de 50ste verjaardag mag beginnen vieren van deze stroming. Wie een opsomming geeft van de bekendere namen komt al snel uit bij La Monte Young, Philip Glass, Steve Reich, Terry Riley en andere stijlgenoten. Maar één componist wordt meestal vergeten; de Amerikaan Charles Martin, beter bekend als Charlemagne Palestine. Dat is nochtans vreemd want wie hem eenmaal op foto - laat staan in het echt - heeft gezien, blijft hem gemakkelijk onthouden. De manier waarop hij zich namelijk afzet tegenover de (volgens Martin) “analytische en kille post-Webern muziek” is frappant. Bij optredens omringt hij zijn instrument (veelal een Bösendorfer of orgel) met knuffelbeesten, flessen cognac en rookt hij sterk geurende kretek sigaretten.
In 2007 speelde Charlemagne Palestine samen met de aanzienlijk jongere laptop artiest Joachim Montessuis in de Franse neo-gotische kerk ‘Eglise Du Gésu de Toulouse’. Het is niet zomaar een kerk; ze staat geklasseerd als historisch monument en is voorzien van een monumentaal pijporgel. De kerk stelt haar instrument wel vaker open voor muzikanten, al is het niet elke orgelbeheerder gegeven om dit machtig object in handen te geven van Charlemagne Palestine. Wie dat namelijk doet kan ervan op aan dat de uiterste grenzen van het instrument getest (en gehoord) zullen worden. Op internet valt te lezen dat Palestine zelfs verwijten kreeg dat hij het orgel schade zou toebrengen: stukken papier worden tussen de toetsen gepropt om noten zodanig te verlengen tot ze muren van geluid vormen... en dat dus in de akoestische ruimte van een kerk! Wie hier het minimalisme van Palestine’s vroege pianowerken verwacht, mag het hier dus al vergeten.
“Voxorgachitectronumputer” komt erg traag op gang met soundscaperige klanken van het orgel en een zachte drone van Montessuis. Doordat het volume hier erg laag ligt zijn vooral mensen in de zaal te horen, wat een slordig effect geeft aan het begin van het album. Opnemen in een kerk is dan ook niet de meest gemakkelijke opgave. Na vijf minuten speelt Palestine de eerste duidelijke noten op zijn instrument die rustig golven over een langgerekte suisklank van de Fransman. Die neemt zijn tijd om lagen geluid te stapelen die lijken te beven tegenover elkaar. Zijn drones winnen steeds meer aan intensiteit en densiteit, vooral als Palestine in de lagere regionen treedt en het orgel laat verwateren in de dreigende onderbouw. Na vijftien minuten is het album geëvolueerd tot een gonzende geluidsmassa. Montessuis heeft hier Palestine’s niveau van impact bereikt. Vanaf nu beginnen de geluiden van de twee zich met elkaar te verbinden en ontstaat er een volume aan geluid dat hevig circuleert in de ruimte.
Met stevige en aanhoudende stoten op zijn orgel, houdt Palestine de geluidsmassa draaiende. Rond het midden van het album is het stuk uitgegroeid tot een monstrueuze geluidsbundel met een verticaliteit om schrik van te krijgen. De kerk wordt overduidelijk als akoestische ruimte gebruikt: de galm laat de geluiden tollen zodat ze beginnen bonken en trillen. Ritmes, harmonieën en melodieën die hieruit voortkomen zijn groots en volkomen sonoor. Niemand, wellicht zelfs het duo niet, kan inschatten waar dit heen gaat. Het is een machine die op de vrije loop gaat en steeds meer aan kracht lijkt te winnen. Na zo’n 40 minuten wordt de gaspedaal teruggenomen en krijgt de luisteraar terug wat ademruimte.
Montessuis’ drone blijft in beperkte mate verder spelen met echo’s op de achtergrond van het vorige imponerende halfuur. Wat er dan gebeurt is bizar en spijtig tegelijk. Wanneer niemand het verwacht komt plots de stem van Palestine de algemene sfeer verstoren. Met zijn geliefde techniek, het boventoon zingen of zogenaamde keelzingen, probeert de Amerikaan tevergeefs het spirituele pad te verkennen. De techniek hoort hier niet echt thuis waardoor de luisteraar zich eerder afvraagt of de man aan zijn fles cognac heeft gezeten. Zonde, want moest die stem eruit gelaten zijn, waren het de geweldige klankvervormingen en de noisy patronen van Joachim Montessuis die een dik punt achter deze overdonderende plaat hadden gezet.
