Om te weten te komen dat Cattleya de naam is van een orchidee die een belangrijke rol speelt in Marcel Prousts 'A la Recherche du Temps Perdu' moet iemand geen muziekliefhebber zijn. Een kleine zoektocht op het web volstaat. Voor het ten volle genieten van het gelijknamige jazztrio is een muzikale interesse wel aangewezen. De Duitse drummer Harald Ingenhag, zijn landgenoot en bassist Volker Heinze en de in België wonende pianist Michel Bisceglia zijn immers geen vulkanische types. Hoewel de beheersing die uit hun muziek spreekt niet meteen spectaculair overkomt, neemt de groep op 'Diary' toch aardig wat risico's, vooral op het gebied van het samenspel. De verfijning en de precisie die op dit gebied te horen zijn, zorgen er voor dat elke misstap als een denderende gongslag zou weergalmen.
Het strakke samenspel van Cattleya valt vooral op bij het drumwerk van Harald Ingenhag. Die kiest slechts zelden voor een herkenbare groove, maar werkt liever met kleurelementen of met zelfstandige ritmes. De zachte sound en gemillimeterde ritmiek zorgen er voor dat de muziek van het trio klinkt als uitgeschreven kamermuziek. Deze bescheidenheid geeft de groep een eigen geluid, waarbij de soms minimalistische drumpartij zorgt voor een gevoel van vrijheid, terwijl er wel binnen een strak afgebakend metrum gespeeld wordt. Wanneer het er op aankomt om deze duidelijkheid schijnbaar weg te gommen, heeft Ingenhag in Michel Bisceglia een ideale collega. Wanneer drum en bas een duidelijke fond leggen, schaatst de pianist er over met een grote rek op het ritme, maar steeds komt hij toch op het einde weer binnen de groove terecht.
Door de schijnbare vaagheid van drum en piano klinkt de muziek van Cattleya ongrijpbaar. Dit effect wordt nog vergroot door de composities van Ingenhag en Bisceglia. Met brede harmonieën ademt de muziek ook hier weer ruimte uit, al wordt die geregeld anders ingevuld. De titeltrack wordt heel open gearrangeerd met lange pianoakkoorden, terwijl 'I Call You' wordt opgevuld met snelle arpeggio's. Hoe belangrijk de harmonische feeling is, is misschien nog het best hoorbaar in Bisceglia's arrangement van de Procol Harum-hit 'Whiter Shade of Pale'. Waar popsongs in een pianocontext vaak wat arm klinken (zelfs Radiohead door Brad Mehldau ontsnapt niet aan dit gevaar) slaagt Bisceglia er in om de overbekende song harmonische te verrijken en om te toveren tot een perfecte jazzstandard. In 'Relax Song' mag het even allemaal wat eenvoudiger. Met een poppy drum en glasheldere gospelakkoorden wordt dit nummer een adempauze tussen de ingenieus opgebouwde stukken, zoals 'Song for Pablo' met de plotse breuken in het tempo of de mankende walsritmiek van 'Nouvelle'.
Cattleya's geweldige muzikaliteit is op 'Diary' te horen in de details en in het afgelijnde samenspel. Dat het trio nooit echt de vleugels uitslaat, kan bij sommige luisteraars een afstandelijke indruk nalaten. Wie iets meer doorluistert zal echter snel merken dat onder het ontbreken van grote uitbundigheid veel meer zit dan de zoveelste lekkere jazzplaat voor bij een loom wijntje.
Meer over Cattleya
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
