Enige muziekverlaat is er zich natuurlijk van bewust dat Brian Eno naast een wereldbefaamd producer ook torenhoog uitblinkt in de zogenaamde ambient-sfeermuziek en in het creëren van prachtige filmsoundtracks. Naast zijn beruchte 'Music for Airports' plaat (samengesteld uit geluiden van de inkomhal van een vliegveld en net nog gespeeld als opener van het Klarafestival), heeft de man zo'n kleine twintig jaar terug ook furore gemaakt met 'Music for Films I, II en III'. Anno 2005 wordt deze laatste plaat opnieuw gemastered heruitgegeven en met twee extra tracks in een keurig nieuw jasje gestoken. Over het nut ervan kunnen vragen oprijzen, maar het eindresultaat klinkt, dankzij de onsterfelijkheid van soundscapes, verrassend fris, hedendaags en sfeervol.
In feite omhelst deze plaat een geheel van impressies en sfeermomenten. Hoewel deze allen in eenzelfde, ijl gekristalliseerd klankkader werden geplaatst door Eno, zit er toch enige variatie in deze plaat. Een paar keer springt de duistere songschrijver Daniel Lanois op gitaar bij, het ander moment laat de Amerikaan Laraaji zien wat hij op de kalimba zoal kan en een derde keer beroert de ritmische John Paul Jones (Led Zeppelin) wat klokkenspelen of xylofoons. Zelfs naamgenoot Roger Eno verft bij momenten enkele ambientkleuren in met zijn rustig pianospel. Zo wordt de klemtoon vaak telkens op één instrument gelegd, al dan niet geknipt en in vreemde constructies opnieuw in mekaar geplakt. Een vreemde, meestal melancholische melodie die af en toe opbeurt, ontspringt uit één partij die in veel omgevingsgeluiden of wat glinsterende, flikkerende elektronica wordt ingebed. Het eindresultaat is telkens erg minimalistisch en sfeerscheppend. Vaak glijdt deze muziek zelfs zo heerlijk diep en loom weg, dat de verwantheid met het inmiddels totaal uitgemolken new age-genre erg groot wordt. Zo droomt 'Equinoxe' heerlijk weg met lichte fluit- en orgelklanken (en een enkele glinstering van een klokkenspel) en tonen Eno's eigen 'Asian River' of 'Theme from 'Creation'' ook een muzikale eenvoud die neigt naar dromerige fantasiewerelden. Toch heeft 'Music For Films III' ook enkele andere sfeerbeelden op zijn palmares. Samen met Lanois en een onheilspellende, klaterende loop wordt in 'Tension Block' een duister en verwachtingsvol spanningsveld gelegd en ook het door Laraaji vocaal ondersteunde 'Zaragoza' zweeft vreemd en zelfs nogal ongemakkelijk weg. Toegegeven, erg veel wilde momenten zijn op dit sfeerscheppend geheel niet te beleven en de uniformiteit van deze plaat is, ondanks de deelname van vele gasten en de opname op veel verschillende locaties, groot. Dit plaatje vraagt daarom een intense beluistering die telkens nieuwe details aan het licht brengt. Zo valt op dat de kwaliteit en de muzikale broosheid van deze zuivere ambientcd werkelijk groots is, zelfs na al die jaren. Het eenzame, fijne pianogedwarrel waarmee Roger Eno de afsluitende bonustrack 'Slower and Slower' opluistert, sluit daar perfect bij aan.
Deze imaginaire filmsoundtrack zorgt nooit voor gewelddadige oorlogsbeelden of gangsterpraktijken. 'Music For Films III' is wel een gevoelsgeladen, broze plaat met een mooie verhaallijn die zelfs meer dan vijftien jaar na compositie nog voor een prachtige, intieme sfeer kan zorgen.
Meer over Brian Eno
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
