Bart Vanheckes drang naar onafhankelijkheid bracht hem er in 1997 toe om niet langer in opdracht te schrijven. Op die manier creëerde hij voor zichzelf de vrijheid om zijn eigen ideeën vorm te geven als onafhankelijke kunstenaar, los van enige tijdsdruk. Veel van zijn latere composities zijn dan ook heel arbeidsintensief en hebben vaak een niet-conforme bezetting. Omwille van deze aspecten zijn Vanheckes werken lange tijd niet uitgevoerd. Hier kwam de laatste jaren verandering in: een aantal van zijn composities werd zeer positief onthaald op een aantal internationale festivals, en sinds kort is in samenwerking met Het Collectief en Walpurgis een full cd uitgebracht met een selectie uit Vanheckes oeuvre (van 1991-2005). Naast het meer omvangrijke "Close my willing eyes" is hier een aantal solo- en kamermuziekwerken voor diverse bezettingen op terug te vinden.
In het oeuvre van Bart Vanhecke zijn duidelijk twee periodes te onderscheiden. In zijn composities voor 1997 werkt hij vooral rond één tooncentrum, terwijl al zijn composities vanaf 1997 gebaseerd zijn op eenzelfde reeks van 54 noten. Deze reeks is zodanig opgebouwd, dat het meest dissonante interval overheerst, waardoor het dominerende klankbeeld van zijn muziek ook dissonant is. Dit is in elke compositie op de cd te horen, maar komt zeer duidelijk naar voor in "Close my willing eyes", waar de partijen van de drie sopranen als het waren langs elkaar schuren. Omwille van haar grote bezetting – het werk is geschreven voor vier zangers en elf muzikanten – werd deze compositie uit 1999 tot op heden nooit uitgevoerd. Dit grootse werk is bovendien een voorbereiding op Bart Vanheckes eerste opera "Silence", die gepland is voor 2009.
In de keuze van instrumenten is Vanheckes voorkeur voor kleurrijke instrumenten terug te vinden. Zo beperkt hij zich niet alleen tot de dwarsfluit – een instrument dat zich in "La couleur du vent" overigens zeer goed leent tot het creëren van verschillende timbres en effecten – maar zet hij ook de piccolo of altfluit in omwille van het specifieke sonore karakter van deze instrumenten. Ook de keuze voor de combinatie van een basklarinet en een cello in "Dans l'eau du songe" is niet willekeurig, maar zorgt voor een briljante versmelting van klankkleuren. In "Serenade" voor twee piccolo's, harp en percussie, zijn het dan weer de kleurrijke percussie-instrumenten als de triangel, de buisklokken en het klokkenspel die op de voorgrond treden. Deze eerder poëtische ingesteldheid vinden we ook terug in Bart Vanheckes inspiratiebronnen, namelijk de literatuur. Voor de titelcompositie "Close my willing eyes" vormden de gedichten "Sonnet to sleep" en "On death" van John Keats de aanzet tot het componeren van een driedelige compositie voor drie sopranen en ensemble. Ook aan de basis van "Dans l'eau du songe" ligt een gedicht, in dit geval "Reflets" van Maurice Maeterlinck.
Hoewel Vanheckes muziek gebaseerd is op een rationele compositietechniek, namelijk het reeksprincipe, is van starheid nauwelijks iets te bespeuren in het uiteindelijke klankresultaat. Integendeel, het verhaal dat Vanhecke in zijn composities tracht te vertellen is op sommige momenten zelfs schilderachtig. Jan Christiaens verwoord dit treffend in zijn slotwoorden uit het cd-boekje: "Daar opent Vanhecke immers de poort van zijn poëtisch universum, en laat hij de muziek – atonaal en a-motivisch – vertellen over de kleuren van de wind, de wortels van de wereld en de schittering van de sterren. Wie is bereid om dit te horen, ondanks én dankzij de complexiteit van Vanheckes muziek?"
Meer over Bart Vanhecke
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
