L'Estro Armonico, vrij maar niet erg accuraat vertaald als 'de harmonische inspiratie' of 'een muzikale gril', is een reeks van twaalf concerti voor viool solo, twee of vier violen en strijkers van Antonio Vivaldi. Het werd gepubliceerd als zijn opus 3 en was een van Vivaldis eerste uitgegeven composities. De werken droegen in niet geringe mate bij tot Vivaldi's reputatie, zowel in Italië als daarbuiten. Bach apprecieerde ze zodanig dat hij er niet minder dan vijf bewerkte tot orgel- of klavecimbelconcerti.
Vivaldis virtuoze, herkenbare schrijfstijl kwam ten volle tot uiting toen hij in 1703 tot kapelmeester van een van Venetiës weeshuizen werd benoemd. De meisjes in dit Ospedale della Pietà werden van jongs af aan opgevoed met muziek en voorzagen Vivaldi dus ook met een voortreffelijk orkest waarmee hij naar hartelust kon experimenteren. En het overgrote deel van Vivaldis instrumentale muziek (waaronder tientallen concerti voor viool, en solowerken voor nagenoeg alle andere instrumenten, waaronder chalumeau en mandoline!) werd voor zijn eigen studenten geschreven en geeft dus een goed beeld van de kwaliteit van zijn muzikanten. De twaalf afzonderlijke werken uit 'L'Estro Armonico zijn onder te verdelen in vier groepen van telkens drie concerti, die voor een, dan twee en vervolgens vier solisten zijn geschreven. En het zijn die laatsten die hier voorgesteld worden, samen met twee andere werken (RV 553 en RV 551) voor vier en drie violen respectievelijk. Het Zwitserse Ensemble 415 is een van de eerste ensembles die zich bij het jonge platenlabel Zig-Zag Territoires aansloot en dus bestond er geen beter gezelschap op het tienjarige bestaan van het label te vieren, wat op deze manier gebeurt.
Deze muziek bezit een heel natuurlijke cadans en een zorgeloos karakter. In deze interpretatie merk je niets van de hevigheid die bijvoorbeeld de Akademie für Alte Musik op haar recente Vivaldi plaat in haar interpretatie steekt. Elegantie en genot overheersen, zelfs in de mineur concerti. Ook de vaak erg virtuoze en razendsnelle laatste delen blijven iets heel ontspannends uitstralen. Nadeel is natuurlijk dan wel dat een plaat met zes (zij het wel erg mooi uitgevoerde) concerti met steeds nagenoeg dezelfde opzet na verloop van tijd van eentonig wordt. Of minder boeiend dan een meer stormachtige uitvoering tenminste, want het Ensemble 415 speelt met genoeg gratie om deze muziek heel toegankelijk en beluisterbaar te maken. De minder snelle delen worden met de bevalligheid van een Italiaanse serenade uitgevoerd, intiem en zachtjes klagend. Dat is zeker het geval in het 'largo' van het concerto RV 553 of het laatste deel van het zevende concerto uit 'L'Estro Armonico'. Snelle delen, zoals de finale uit het concerto in D, RV549, bezitten een natuurlijke cadans die doorgaans heel natuurlijk van maat naar maat loopt.
Het is een bewijs van de kunde van alle instrumentalisten op deze cd dat, hoewel er nauwelijks vibrato wordt gebruikt (tenzij om een frase net soepel genoeg te kunnen neerleggen), het hele ensemble warm en zachtaardig klinkt, zonder die strakke klanken die andere barok cd's wel eens kunnen kenmerken. Bovendien kunnen de solisten hun klank zo waar nodig perfect in de begeleiding laten opgaan.
Wie meer variatie of meer vuurwerk wil kan voor Vivaldi's vioolconcerti beter naar recente opnames als van de Akademie für Alte Musik Berlin (Harmonia Mundi HMC 901975) kijken of naar de cd die vioolwonder Giuliano Carmignola bij Deutsche Grammophon opnam (00289 477 6005). Maar ondanks het gebrek aan variatie in de aanpak van deze werken, blijft deze uitvoering toch erg knap, dankzij de lichte, transparante en soepele aanpak van het ensemble 415.
Meer over Antonio Vivaldi
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
