In het midden van 2011 kwam ‘Summvs’ uit, het resultaat van de vijfde en wellicht ook laatste samenwerking tussen micro-elektronica specialist Carsten Nicolai - beter bekend als Alva Noto - en filmcomponist Ryuichi Sakamoto. Wie op de hoogte is van de vorige vier werken van dit duo, weet met dit album opnieuw een joker in handen te hebben voor de eindejaarslijsten. Met deze cd wordt de vijfdelige reeks afgesloten die de zoektocht omvat naar de raakvlakken en contrasten tussen rationele elektronica en akoestische pianomuziek. Alva Noto is zelden zo subtiel te horen als hier. Zijn aandeel in de muziek dringt zich nauwelijks op en geeft Sakamoto alle ruimte om zijn structuren verder in te kleuren. De Duitser stript zijn ritmes tot hun essentie waardoor er slechts flinterdunne patronen overblijven die uitsluitend hun zinvolle elementen hebben behouden.
‘Microon I’ begint met een langgerekte golflijn van Alva Noto. Hij speelt hier met kleine toonintervallen die associaties oproepen met een heuvelig landschap. Sakamoto is hier te horen op een unieke piano (met een 16de tooninterval), ontworpen voor microtonale muziek. Met spaarzame aanslagen van toetsen op het klavier, laat hij het instrument ontzettend tot de verbeelding spreken. Ook in ‘Reverso’ doen zijn pure tooncombinaties herhaaldelijk hun werk met een pretentie van “dit is alles”. Het minuscule geknisper op de achtergrond werkt als een metronoom en laat de luisteraar helemaal verloren lopen in een rijkdom aan minimaal geluid.
De manier hoe de elektronica zich verhoudt tegenover de akoestische klanken is wonderbaarlijk mooi gebracht. In ‘Naono’ bouwt Alva Noto een driedimensionaal membraan aan microscopisch geluidsmateriaal dat de desolate en weemoedige klanken van Sakamoto’s impressionistisch pianospel weet te bundelen. De inbreng van beide muzikanten heeft dikwijls zo’n goede binding dat naden haast onvindbaar zijn. De breekbare klanken van beide artiesten op ‘Microon II’ zijn daar een treffend bewijs van. Met draaiende, doch statische klanken lijkt de muziek elk moment te kunnen stoppen: alsof er een delicaat muziek draaidoosje op het einde van haar krachten is gekomen.
Zij die vooral Noto willen horen op deze uitgave moeten wachten tot ‘Pioneer IOO’. Daar is hij te horen met scherp geknetter - net atomen die tegen elkaar worden geschoten – gecombineerd met doffe drukpunten van beats. Het contrast met de vorige nummers is hier duidelijk merkbaar en interactie met de piano loopt niet zo vlot als tevoren. Zo valt nogmaals aan te merken dat als Carsten Nicolai naar de achtergrond wordt geschoven, het resultaat veel natuurlijker overkomt.
‘Summvs’ bevat ook twee coverversies op het nummer ‘By This River’ dat oorspronkelijk werd geschreven door Hans-Joachim Roedelius, Dieter Moebius en Brian Eno in 1977. De nummers worden gebracht in een verschillende snelheid: in normaal tempo en slow motion. Wat deze uitvoeringen precies op deze opname doen is een raadsel. Deze pasklare compositie ligt niet in de lijn van de vorige nummers en plamuurt hun openheid volledig dicht: alsof er een popsong voorbijkomt in een abstracte plaat!
Gelukkig kunnen zulke storende elementen met een eenvoudige druk op de delete toets uit de digitale speler gewist worden. Tenminste: wetende hoe een cd geript wordt naar een hoog bestandtype, want dat is hier van cruciaal belang. Wie dat niet doet verliest - naast de pakkende pianoklanken - de meest fijnzinnige geluiden zoals korrelig geruis, sprankelende tikjes en de verre klanklandschappen van ‘Naono’ bijvoorbeeld. Dat er op ‘Summvs’ sprake is van een uitstekende chemie kan niemand nog ontkennen.
