Het ensemble Zeitkratzer ontstond in 1999 als een verzameling instrumentale solisten die over heel Europa verspreid woonden. Momenteel bestaat de groep uit piano, viool, cello, contrabas, trompet, trombone, klarinet, saxofoon en percussie. De sound van het ensemble wordt mee bepaald door de instrumentbeheersing van de leden (niet in het minst de speciale speeltechnieken), maar ook door de inbreng van de elektronica en de soms extreme opgepompte versterking van de instrumenten, waarvoor het ensemble een eigen geluidstechnicus in dienst heeft. Door deze electro-akoestische mogelijkheden is Zeitkratzer in staat om muziek van heel uiteenlopende componisten te spelen: van Karlheinz Stockhausen, John Cage, Helmut Oehring of James Tenney tot werken van Lou Reed, Carsten Nicoali, Keiji Haino en Merzbow. Sinds enkele jaren heeft het ensemble ook haar eigen label (Zeitkratzer Records), waar platen in het verleden verschenen op labels als Asphodel en Staaplaat. Leider van het ensemble is
inside pianist Reinhold Friedl.
Voor hun ambitieuze 'Electronics' werkte Zeitkratzer samen met elektronicamuzikanten Carsten Nicolai, Terre Thaemlitz en Keiji Haino waarbij er telkens een cd gewijd werd aan de muziek van een van deze drie, al dan niet met klinkende inbreng van de componist.
De in 1968 in Minnesota geboren en in Missouri grootgebrachte Terre Thaemlitz belandde in de jaren '80 in New York om kunst te studeren, maar zag deze plannen gedwarsboomd door het uitbreken van de househype. Meegesleurd in de maalstroom van beats begon hij zelf te dj'en, een bezigheid waar hij – wat dansbare house betreft – mee stopte in de jaren '90. Als producer liggen zijn wortels ook in de house, maar geleidelijk aan verruimde hij zijn gezichtsveld met tracks die ruimte lieten voor funk, soul, experimentele muziek om in de ambient terecht te komen. Releases van Thaemlitz verschenen op zijn eigen label Comatonse, maar ook bij onder andere Mille Plateaux.
De relatie tussen Thaemlitz en Zeitkratzer dateert al van ver voor het 'Electronics' project. In 2001 verschenen het album 'Super-Superbonus', waarop het ensemble te hoen was in vier stukken van Thaemlitz, waaronder ook stukken die voor 'Electronics' hernomen zouden worden.
Over de audio
Zeitkratzers geluidstechnicus Ralf Meintz bestempelt 'Sloppy 42nds' (een compositie van Terre Thaemlitz in een arrangement van Reinhold Friedl) als een van zijn favorieten stukken van het hele project. "De titel geeft eigenlijk goed weer wat er op het podium gebeurde, want toen we het live speelden was het echt "sloppy". Het gevolg was dat ik er veel werk aan had om het ritmisch strakker te mixen." Net dat afgelijnd mixen is voor 'Sloppy 42nds' geen bijkomstigheid, want na de intro van Marc Weisers analoge elektronica wordt de rest van de track geschraagd door een metrisch precies doorlopende bas- en percussielijn. Deze regelmaat maakt het stuk extra toegankelijk en deze (relatieve) publieksvriendelijke lijn wordt doorgetrokken in de geluiden die er bovenop geplaatst worden: de basklarinet die stoomboot speelt, strijkers die langzaam en breed omhoogschuiven en de elektronica die rustig verder pruttelt.
'Sloppy 42nds' werd opgenomen op 29 maart 2007 in Le Lieu Unique (Nantes). Een oudere opname van het stuk was reeds te horen op 'Super-Superbonus'.
Meer over Zeitkratzer & Terre Thaemlitz
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
