Vilde Katshke, een Nederlandse driekoppige formatie, ontstond in 1998 als het geesteskind van Gottfrid van Eck. Van Eck, die zelf klarinet, saxofoon en tin whistle speelt, verzamelde een violiste en een accordeonist rond zich heen, waarna hij doorheen culturele centra, kerken, synagoges,... trok om traditionele Joodse volksvertellingen ten gehore te brengen – afgewisseld met klezmer-interludia. Het gesproken of gezongen woord is op Vilde Katshkes tweede cd helemaal afwezig, maar veel tijd om het te missen wordt aan de luisteraar niet gegund. Het album – 'Flign mit a nign' – brengt met een heerlijke sneltreinvaart talloze klezmermelodieën uit alle hoeken van Oost-Europa – van de Baltische staten over Oekraïne tot de Balkan. Vilde Katshke is een synoniem voor instrumentale virtuositeit, maar de groep laat niet na om tezelfdertijd grondig in de ziel van zowel het Joodse als het Oost-Europese muzikale erfgoed te spitten.
Over de audio
Eén van de lichtvoetigere muziekstukken op 'Flign mit a nign' is deze suite, bestaande uit twee traditionele Griekse melodieën uit Oost-Roemelië. Oost-Roemelië is tegenwoordig een onderdeel van Bulgarije, maar was tot vóór de twintigste eeuw een laatste restant van de Balkanterritoria van het Osmaanse Rijk, en in die hoedanigheid ook een typisch veelvolkerengebied: Grieken, Bulgaren, Turken, Pomakken en Zigeuners leefden er kriskras door elkaar – hoewel daarom niet per definitie ook mét elkaar (integendeel...!). 'Soumbeti & Katsivelikos' werd van de vergetelheid gered door de Griekse accordeonist Thimios Gogidis (° 1964), die de twee liederen in zijn repertoire heeft opgenomen. Vilde Katshke steekt van wal met het thema van 'Soumbeti', dat wordt gebracht door Van Ecks bijzonder warm klinkende tenorbirbyne (een traditionele Litouwse klarinet – er wordt dus moeiteloos aan 'culturele cross-over' gedaan). Accordeon (Geleijn van der Ham) en viool (Jiska ter Bals) hernemen het thema even later, waarbij ze hun klankkleuren zachtjes tegen elkaar laten aanschuren. Pit Hermans zorgt ondertussen voor een rustige ondersteuning op cimbalom (soort dulcimer); in 'Katsivelikos' treedt hij sterker op de voorgrond door de accordeon, de viool en een (bijna Iers klinkende) tin whistle te begeleiden met balorig klingende snaaraanslagen. Hiermee wordt weer eens bewezen welke bijzondere expressiemogelijkheden de cimbalom – door Grieken "sandouri" genoemd – biedt: Mikis Theodorakis wendde het instrument bijvoorbeeld aan in zijn compositie (bij een gedicht van Yiannis Ritsos) 'Don't Weep for the Greek Sprit' uit 1973, die daardoor een enorme gevoelsmatige, muzikale diepgang verkreeg. Maar zoals Vilde Katshkes performance bewijst, kan het er met de cimbalom evengoed ook eens een keertje vrolijk aan toegaan.
Meer over Vilde Katshke
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
