De
kyl-kobyz is een eeuwenoud strijkinstument uit het steppeland Kazachstan, dat het beste kan worden vergeleken met de Westerse cello. De kyl-kobyz heeft slechts twee snaren van paardenhaar (het paard is hét dier van de Centraal-Aziatische steppen), maar de bespeler kan toch een rijke klankrijkdom creëren door de snaren afwisselend hard of zacht in te drukken. Traditioneel werd het instrument enkel binnen stamverband opgevoerd bij bijzondere gelegenheden, zoals geboorten of ziektegevallen, en bovendien was spelen op de kyl-kobyz strikt voorbehouden aan sjamanen – per definitie mannen dus. Sinds meer dan honderd jaar wordt het oude, mysterieuze instrument ook in seculiere contexten gebruikt, en Raushan Orazbaeva is één van de beroemdste hedendaagse vertolksters van zijn repertoire. De vierendertigjarige Raushan is een buitenbeentje, want in haar thuisland is het nog steeds niet helemaal
done om als vrouw de kyl-kobyz ter hand te nemen. Voor deze gendervooroordelen schrikt ze echter niet terug, integendeel: Raushan heeft al verschillende keren in het buitenland gespeeld, waardoor ze een belangrijke ambassadrice van de Kazachze muziek is geworden.
Over de audio
Alle tracks op Raushans cd 'Akku' zijn strikt instrumentaal, en bevatten uitsluitend het bezwerende, tijdoverschrijdende en ijle geluid van de kyl-kobyz. Het is muziek zonder franjes, open en bloot – maar op technisch vlak is ze van een ongelooflijke complexiteit. Deze korte track, 'Kaskyr', is een uitstekende illustratie van de virtuositeit van de bespeelster. De kyl-kobyz klinkt in de eerste minuut klagend en slepend, met enkele – bewust zo uitgevoerde – dissonante, snerpende noten ertussen. Vervolgens gaat het nummer over in een passage met een
"vivid onomatopoeic quality", zoals het cd-boekje beschrijft.
"Onomatopoetic" was misschien een nog juistere omschrijving van deze verbazingwekkend realistische verklanking van een wolvenjachtpartij.
Meer over Raushan Orazbaeva
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
