In 2007 viert het ICP Orchestra haar veertigste verjaardag. ICP staat daarbij niet voor de metalrapband Insane Clown Posse, maar voor Instant Composers Pool, waarmee meteen het belang van improvisatie (weliswaar vaak binnen een gecomponeerde context) aangekaart wordt. Dat pianist Misha Mengelberg het uithangbord van het ensemble is, belet niet dat hij de lijnen graag wazig laat. Stukken die hij voorlegt aan de muzikanten zijn niet af, maar laten ruimte voor de inbreng van de anderen. Tijdens repetities geeft hij weinig richtlijnen en voor setlists – als die er al zijn – is het vaak wachten tot vlak voor het concert.
De wortels van het orkest liggen in de wringende muzikale driehoeksverhouding tussen pianist Misha Mengelberg, drummer Han Bennink en saxofonist Willem Breuker. De eerste plaat uit de ICP catalogus (ICP 001) was een duoalbum van deze laatste twee, maar Mengelberg beschouwde zich van meet af aan als een deel van ICP. Voor een langdurige samenwerking als trio waren de sterren echter niet gunstig: waar Mengelberg de improvisatie predikte, was Breuker meer begaan met uitgeschreven partijen. De saxofonist verliet het ICP-schip in 1974 en zette zijn muzikale route verder met het Willem Breuker Kollektief.
In de jaren '80 ontstonden de contouren van het huidige ICP Orchestra met de komst van onder andere trombonist Wolter Wierbos, bassist Ernst Glerum en rietspelers Michael Moore en Ab Baars. Bij de veertigste verjaardag bestaat ICP verder uit saxofonist/klarinettist Tobias Delius, trompettist Thomas Hebverer, violiste Mary Oliver en cellist Tristan Honsinger.
Over de audio
Wanneer het ICP Orchestra zich waagt aan een klassieker als Duke Ellingtons 'Caravan', dan kan het publiek er donder op zeggen dat het het bekende melodietje niet zomaar cadeau krijgt. Meer dan een derde van de track wordt besteed aan een speelse intro waarin trombone, klarinet, cello en piano zich gedragen als een stel kleine kinderen. Het spelletje lijkt opgebouwd te worden door het vergroten van de groep van twee naar drie en uiteindelijk vier muzikanten. Na 45 seconden wordt er even verstoppertje gespeeld en nog geen twee minuten ver in het nummer zit het er al bovenarms op. Rond 2'44" lijkt de sereniteit weergekeerd te zijn, maar die gaat later over in een filmische spanning tot de bas op 5'30" eindelijk de verlossende riff inzet.
Daarmee is de trein echter nog niet vertrokken, want pas op 6'30" krijgt de luisteraar de eerste referenties naar het thema dankzij Wolter Wierbos en pas na zeven minuten is de hele melodie er, zwevend boven de begeleiding.
Iets meer dan acht minuten in de opname komt de ster van 'Caravan' echt voor het voetlicht: bassist Ernst Glerum. In een bijna vier minuten durende solo mag hij zijn diepe sonoriteit demonstreren en die staat nog steeds als een huis: getokkeld en gestreken. Later wordt zijn rol overgenomen door drummer Han Bennink die de track uiteindelijk zacht borstelend zal neerleggen. En het thema? Dat krijgt de luisteraar er op het einde niet meer bij. ICP en conventies, het zal nooit iets worden.
'Caravan' werd live opgenomen in Bologna op 8 mei 2007 en is niet in de handel verkrijgbaar.
Meer over ICP Orchestra
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
