De Amerikaanse componist en instrumentenbouwer Harry Partch werd geboren op 24 juni 1901 in Oakland, California. Hij bracht zijn jeugd door in afgelegen plaatsen in Arizona en New Mexico waar hij in contact kwam met Chinese, Spaanse en Indiaanse liederen. Hij leerde klarinet, piano, altviool, harmonium en gitaar spelen en begon te componeren. Toen hij zich niet langer kon verzoenen met de getemperde stemming (waarbij een octaaf wordt inderverdeeld in 12 gelijke, halve tonen) verbrandde hij al zijn jeugdcomposities en ging op zoek naar andere mogelijkheden. Essentieel voor zijn oplossingen werden de intrinsieke muzikale mogelijkheden van het gesproken woord. Het spontane ritme en de fluctuaties in de toonhoogte van de spreekstem wilde hij overzetten naar instrumenten, maar aangezien de meeste van de klassieke instrumenten hier niet voor geschikt waren zag hij zich genoodzaakt om zijn eigen instrumentarium te ontwikkelen. Zo ontworp hij meer dan 25 gitaren, altviolen, orgels enz. die zijn verfijnde stemmingen (waarbij een octaaf werd overbrugd met 43 in plaats van de klassieke 11 noten van de piano) konden realiseren. Zo slaagde hij er in de uitgebreide melodische en harmonische mogelijkheden van zijn systemen in de praktijk om te zetten. Met een beurs vertrok hij naar Londen om daar zich daar te verdiepen in historische stemmingen en tekstzetting. Bij zijn terugkeer naar de VS was het land terecht gekomen in de Grote Depressie van de jaren '30 en Partch leefde jarenlang als hobo. Tijdens zijn treinreizen hield hij muzikale dagboeken bij waarin hij alledaagse conversaties noteerde (tekst, toonhoogte en ritme), een techniek die geregeld terug zou keren in zijn latere werken. In 1949 verscheen 'Genesis of a Music', het boek waaraan Partch in 1923 begon te werken en waarin hij zijn theorie en zijn instrumenten uitlegt. Parcth overleed op 3 september 1974 in San Diego, California.

Over de audio

Bob Gimore (klavierspeler van het Trio Scordatura) licht de audiotrack toe: Harry Partch componeerde zijn 'Psalm 137 – By the Rivers of Babylon' in Santa Rosa, California in augustus 1931. Oorspronkelijk werd het stuk geschreven voor stem en adapted viola: een altviool met een verlengde hals, een kwart lager gestemd en tijdens het spelen wordt het instrument tussen de knieën geklemd. De versie die hier te horen is, dateert uit 1942 en maakt oorspronkelijk ook gebruik van een chromelodeon, een speciaal gestemd pijporgel. Voor deze opname wordt het effect van dit instrument gesimuleerd door een Yamaha DX7-II. Partch was de zoon van een christelijke missionaris die op het einde van de 19de eeuw jaren in China doorbracht in een poging om de Chinese "heidenen" te bekeren. Een crisis in zijn geloof maakte van Partchs vader een atheist. Partch zelf was zijn hele leven een agnost en zijn interesse in bijbelse psalmen kan dus alleen vanuit een algemeen menselijke dimensie verklaard worden. Psalm 137 drukt de gevoelens van de Joden uit die door de Babylonische veroveraars van Jeruzalem in ballingschap worden meegevoerd. Mogelijk herkende de nomadische Partch zich in deze gevoelens. Een van de eersten om deze zetting van psalm 137 te horen was de Ierse dichter W.B. Yeats, voor wie Partch in 1934 optrad in Dublin. Yeats vond dat Partchs zoektocht naar de "muziek van het gesproken woord" dicht aanleunde bij zijn eigen idealen.

Meer over Harry Partch


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.