De Italiaanse componist Gregorio Allegri (1582-1652) werd in 1629 als zanger (tenor) aangesteld aan de pauselijke kapel. In het daaropvolgende decennium schreef hij zijn bekendste werk, het 'Miserere Mei' (of kortweg: 'Miserere') dat uitgevoerd werd op de woensdag en de vrijdag van de Goede Week in de Sixtijnse Kapel. Paus Urbanus VIII verbood uitvoeringen buiten het Vaticaan en zodoende waren er bijzonder weinig partituren van het werk in omloop.
Enkele uren nadat Mozart als 14-jarige het werk hoorde tijdens een woensdagdienst in het Vaticaan, schreef hij het werk bijna volledig uit. Enkele aanpassingen maakte hij nadat hij het werk tijdens de viering op Goede Vrijdag opnieuw gehoord had. Mozarts transcriptie belandde bij een Britse uitgever die het werk in 1771 in druk bracht. Mozart werd bij de paus ontboden, maar werd niet geëxcommuniceerd (de straf die op het verspreiden van de muziek stond).
Over de audio
Dat Mozart er in slaagde als tiener een werk dat twaalf minuten duurt uit te schrijven, mag indrukwekkende genoemd worden, al hoort er wel een grondige kanttekening bij. Allegri's 'Miserere' is namelijk een heel duidelijk gestructureerd muziekstuk dat voor het grootste deel bestaat uit drie vaak terugkerende onderdelen.
Belangrijk: het 'Miserere' is een dubbelkorig werk waarbij een van de twee koren verder van het publiek opgesteld staat dan het andere.
In het eerste deel is een
5-stemmig koor te horen dat twee maal homofoon begint om daarna telkens even af te dwalen, de tweede keer met duidelijke imitaties tussen de stemmen.
Het tweede deel is een heel eenvoudige, eenstemmige
gregoriaanse melodie die als refrein dienst doet.
Het derde wordt gezongen door een kleiner,
vierstemmig koor dat op enige afstand opgesteld staat. Ook dit deel begin twee keer duidelijk homofoon en heeft in het tweede deel de beroemde topnoot die het werk voor amateurkoren zo onzingbaar maakt.
Pas in het allerlaatste deel treffen de twee koren elkaar en wordt het stuk gezongen op volle 9-stemmige capaciteit.
Bij In detail wordt de vorm van het 'Miserere' nader toegelicht.
Meer over Gregorio Allegri
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
