De drie leden van het Estse Free Tallinn Trio zullen elkaar meer spreken dan louter voor en na concerten en repetities, in de wandelgangen van de Estonian Academy of Music and Theatre bijvoorbeeld, waar ze alle drie docent zijn. Pianist Anto Pett studeerde piano en compositie aan datzelfde instituut. In 1988 gaf hij zijn carrière een beslissende wending door zich resoluut toe te leggen op de (vrije) improvisatie. Een gelijkaardige beweging maakte zangeres Anne-Liss Poll (tot dan vooral actief was als koordirigente en soliste in het barokrepertoire) in 2000.
Gitarist Jaak Sooäär studeerde evenals Pett aan de Estonian Academy of Music and Theatre (waar hij nu hoofd van de jazzafdeling is) en aan het Rhythmic Music Conservatory in Kopenhagen. Sooäär verkiest een eclectisch werkterrein. Zo is hij te horen in de duo’s met drummer Kartsen Mathiesen (Almost Zebra) en de Duitse saxofonist Daniel Erdmann, speelt hij folkjazz met Eesti Keeled en trad hij als solist op met de WDR Big Band. In 2006 kwam daar het Free Talliinn Trio bij. Een eerste album verscheen in 2007, gevolgd door ‘A Tale’, een registratie van een optreden tijdens het festival van Moers in 2009. ‘A Tale’ verscheen op Leo Records.
Soms lijkt het allemaal geen moeite te kosten, alsof improviserende muzikanten elkaar vinden zonder te moeten zoeken. Deze vanzelfsprekendheid is een van de zaken die het Free Tallinn Trio op een uitzonderlijk hoog niveau plaatsen. Het begin van ‘Contact’ laat wat dat betreft weinig aan de verbeelding over. De muzikanten vinden elkaar blindelings en reageren razendsnel. Als er eentje beslist een tandje bij steken of een andere richting uit gaat, schiet de rest meteen mee. Terugtrekken gaat al even vlot waardoor de eerste minuten van de openingstrack van ‘A Tale’ een steeds op en neer gaand verloop kennen dat de luisteraar geen rust gunt.
Iets voorbij 2:20 verandert het klankbeeld plots: de groep zoekt het hogere register op waarbij Poll een pseudo-Aziatische gedaante aanneemt en Pett laat horen waarom zijn klassieke piano- en compositieopleiding geen weggegooid geld zijn. De precisie van zijn spel evenals de melodie en de harmonie zijn duidelijk schatplichtig aan de klassieke pianomuziek van de eerste helft van de 20ste eeuw.
Na opnieuw het op en neer golven van de muzikale dynamiek trekken de drie op 4:40 naar soberdere oorden, gedomineerd door tremolo’s en langere klanken. In het vervolg laat Poll horen wat ze zoal in haar vocale mars heeft: zingen, prevelen, stemmanipulaties en cartooneske geluiden, ze weet ze allemaal perfect te integreren in het geheel zonder dat de opvallende klanken lachwekkend worden.
Dat Pett en Sooäär niet onderdoen voor de zangeres is te horen op 6:25. Hier wordt duidelijk dat de technische virtuositeit een essentieel onderdeel is van het Free Tallinn Trio: niet om mee uit te pakken, maar als onderdeel van het enorme reservoir aan mogelijkheden dat de muzikanten kunnen inzetten.
Vanaf 7:00 wordt het gaspedaal helemaal ingedrukt voor een verzengende climax waarbij Pett, Poll en Sooäär individueel tot het uiterste gaan. Geleidelijk aan valt het stevige geluid uiteen en keert de groep terug naar het op- en afbouwen van het begin.
