Mendelssohns derde symfonie is chronologisch eigenlijk de laatste van de vijf die hij schreef, in 1842. Inspiratie voor het werk kreeg Mendelssohn bijna vijftien jaar voordien, tijdens een reis in 1829 naar Schotland. Maar zoals de meeste van Mendelssohns symfonieën, kende ook de derde een wat problematische ontstaansgeschiedenis. Uiteindelijk, omdat de vierde 'Italiaanse' en vijfde 'Reformatie' symfonieën nooit tijdens Mendelssohns leven zelf uitgegeven werden, kreeg de 'Schotse' symfonie dus het nummer drie met zich mee.
In het hele werk vindt de luisteraar elementen van Keltische of Schotse volksmuziek terug; in de melancholische melodie waarmee het werk opent, in de grafische uitbeelding van stormwind in het eerste deel, in de pastorale slotmelodie of in het langzame derde deel, een breed uitgesponnen natuurschepping. Nergens is de invloed van de muziek die Mendelssohns op zijn reis hoorde echter duidelijker dan in dit levendige scherzo.
Over de audio
Het scherzo uit deze 'Schotse' symfonie is een van de delen waarin Mendelssohn duidelijk geïnspireerd raakte door de volksmuziek die tijdens zijn reis hoorde en neerschreef. Het is ook een van de stukken waar Mendelssohns orkestratie bij momenten het dikst is, met snelle en virtuoze partijen voor bijna alle blazers. De soli voor hobo en klarinet waarmee het scherzo opent zijn bijvoorbeeld verwijzingen naar volksinstrumenten zoals herdersfluitjes en schalmeien. Dirigent Christoph Poppen houdt in de 'tutti' passages een haast bucolisch genoegen uit zijn orkest, zeker bij de lage strijkers, een beetje vergelijkbaar met de losbandige boerendans uit Beethovens zesde symfonie. Als een tafereel dat vanuit een rijdende wagen wordt waargenomen, dooft dit scherzo echter langzaam uit, totdat van de uitbundige muziek nog slechts een hoornsignaal uit de verte overblijft.
Meer over Felix Mendelssohn-Bartholdy
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
