Het is deugddoend om vast te stellen dat in een tijdperk waarin festivals naarstig op zoek zijn naar “verbreding” voor het “verjongen” van het publiek, er nog steeds organisatoren zijn die resoluut kiezen voor een consequente en op de muziek gerichte aanpak, wars van de waan van de dag. Het Festival Van Vlaanderen Antwerpen liet dit deze zomer voor de zoveelste keer zien met een geslaagde editie van Laus Polyhoniae. De Vlaamse-Brabantse afdeling van Het Festival van Vlaanderen zet in oktober TRANSIT in de steigers: een compacte concertreeks die aan duidelijkheid ook niets te wensen overlaat.
DIY
Met niet minder dan twaalf creaties, verspreid over acht “gewone” concerten, trekt TRANSIT naar goede gewoonte weer resoluut de kaart van de 21ste eeuwse “klassieke” muziek. De aanhalingstekens uit de vorige zin zijn daarbij niet overbodig. Door te spelen met vreemde bezettingen en opmerkelijke concepten of componisten met een soms minder conventionele achtergrond aan bod te laten komen, worden zowel het gewone als het klassieke in een speciale context geplaatst. Net hierdoor wordt TRANSIT een extra interessant festival, zonder toegevingen te doen aan het publiek.
Versterkt met mezzo-sopraan Els Mondelaers tekent Nadar voor niet minder dan drie creaties van jonge landgenoten, waarvan Bram Van Camp (1980) de oudste is, gevolgd door Nico Sall (1982) en de amper 25-jarige Frederik Neyrinck. Van Camp en Neyrinck lieten zich voor hun werk inspireren door de literatuur: de eerste door Van Ostaijen , de tweede door Kafka. Sall gooit het met zijn ‘MER’ over een andere boeg en vult het live ensemble aan met een klankband. Naast deze eerste uitvoeringen worden op dit concert ook werken van Jennifer Walshe en de Belgische componist Bart Vanhecke gespeeld.
Golven
Op 23 oktober tast het Nederlandse Ensemble Klang de grenzen van het “klassieke” af met een divers programma waarin alle werken een eigen “kantje” hebben. Zo is ‘Sacha’, het werk van Frank Nuyts dat tijdens het concert in première zal gaan, gebaseerd op literatuur: niet op proza of poëzie, maar op de beeldliteratuur van een stripverhaal. Van ‘Totem for Den Haag’, de tweede creatie van het concert, heeft componist Matt Wright nog niets los gelaten, maar met zijn achtergronden als improvisator en geluid- en draaitafelkunstenaar is het muzikale profiel van deze Brit minstens opvallend te noemen.
Dat de wereld van de moderne muziek niet alleen of hoofdzakelijk gericht hoeft te zijn op het instrumentale, wordt geïllustreerd met het concert van het koor Schola Heidelberg en het Ensemble Aisthesis. Dat van de Belgische componisten uitgerekend Joachim Brackx een compositieopdracht kreeg voor dit concert hoeft niet te verbazen, gelet op de affiniteit die Brackx als componist en uitvoerder (hij is zanger bij Capella Currende en Collegium Vocale) heeft met de menselijke stem. Andere creaties tijdens dit optreden zijn er van de Duitser Michael Maierhof en de Oostenrijker Friederich Haas. Van Johannes Kalitzk zal ‘…inn Stufender sonderung’ te horen zijn, een werk waarin de menselijke stem gecombineerd wordt met accordeon en het geluid van dagdagelijkse voorwerpen.
Tussen de Schola Heidelberg en het Ensemble Klang staat er een concert van het Britse Apartment House geprogrammeerd met o.a. de eerste uitvoering van ‘Far As We Go’ van de in Tokio wonende en werkende Belg Stefan Van Eycken en een uitvoering van Rytis Mažuli’s ‘14 Canons for Cello and Live Electronics’.
In beweging
Op de slotdag lijkt TRANSIT te draaien rond de fysieke beweging, zij het telkens op een heel andere manier. De meest voor de hand liggen interpretatie is terug te zien en te horen in het optreden van de Letter Piece Company, wanneer het kwartet van gitarist Tom Pauwels, blokfluitspeelster Tomma Wessel, Mark Knoop (keyboards) en Guy De Bièvre (electronics) wordt aangevuld met danseres Shila Anaraki. Centraal staan de ‘Letter Pieces’ van Matthew Shlomowitz: werken waarin een muzikale impuls meteen overgezet wordt naar een fysieke beweging. Naast enkele duo’s (een reeks waaraan Shlomowitz geregeld nieuwe stukken toevoegt) worden op het concert ook twee kwartetstukken gecreëerd: ‘Letter Piece Quartet 1: Five Finger Discount’ en ‘Letter Piece Quartet 2: Mixed Doubles’.
Naast de “klassieke” concerten staan er tijdens TRANSIT naar goede gewoonte omkaderende activiteiten op het programma. Zo is er op zaterdag 23 oktober om 11u een lezing annex recital waarin de Ierse musicologe Eve O’Kelly enkele moderne componisten van haar vaderland belicht en pianiste Mary Dullea de muziek speelt. Zondagvoormiddag heeft het toonmoment plaats van het educatief project van Jeroen Van Esser die met ‘Grand Perspective’ jongeren niet alleen laat kennismaken met moderne stijlen en stromingen, maar ze ook het werk laat uitvoeren.
Wie meer wil weten over de gespeelde werken en componisten kan aanschuiven voor de inleidingen op de concerten en wie zijn mond zelf wil opendoen, kan zondag deelnemen aan het debat over de functie en de zin van muziekkritiek.
