Vorig seizoen kreeg de Handelsbeurs altviolist Antoine Tamestit over de vloer, een opkomend musicus die een verpletterend recital speelde dat in de eindejaarslijstjes van menig Klara-luisteraar opdook als zijnde het meest verbluffende concert dat ze in 2010 hadden gezien. Amper een jaar later brengt de concertzaal als vervolgverhaal de meest gereputeerde altvioliste ter wereld naar Gent, met een recital gewijd aan romantici en post-romantici. Haar naam? Tabea Zimmermann!

Tabea Zimmermann & Kirill Gerstein (foto: Marco Borggreve)
Tabea Zimmermann & Kirill Gerstein (foto: Marco Borggreve)
Wie de feiten bekijkt, zou gaan geloven dat ambitieuze muzikanten na hun afstuderen verplicht de keuze moeten maken tussen een carrière als solist, als interpreet van kamermuziek of als lid van een symfonisch orkest. De Duitse violiste Tabea Zimmermann maakte zich echter zowel verdienstelijk op vlak van de kamermuziek (binnen het schitterende Arcanto Quartett), alsook bouwde ze een solocarrière uit die haar inmiddels de status van "bekendste altvioliste van de wereld" heeft opgeleverd. Ze nam sedert haar afstuderen in de jaren '80 op voor Deutsche Grammophon, EMI en Harmonia Mundi in verschillende bezettingen, maar aan haar eigen projecten sleutelt ze sedert 2008 bij het kleine Duitse label Myrios. Haar platencontract resulteerde alvast in twee pareltjes: een eerste met solosuites van Reger en transcripties van de cellosuites van Bach, een tweede aan de zijde van de vijftien jaar jongere, in Rusland geboren pianist Kirill Gerstein, die onlangs ook een solo-opname maakte bij dezelfde platenmaatschappij. Ook Gerstein is overigens te gast in de Handelsbeurs, om Zimmermann bij te staan in haar vertolkingen van Schumann, Liszt en Shostakovich. Gilmore nam inmiddels de Amerikaanse nationaliteit aan, nadat hij in dat land de Gilmore Artist Award ter waarde van $300.000 had gewonnen en er vijf jaar terug ook werd gekroond tot "Rising Star" binnen de prestigieuze Carnegie Hall-concertzaal.

Men zou kunnen zeggen dat Zimmermann haar programma in de Handelsbeurs heeft vormgegeven volgens toenemende intensiteit. Zo begint ze bij een dromerig, romantisch werk van Robert Schumann, om uiteindelijk aan te belanden bij het allerlaatste werk dat Dmitri Shostakovich zou schrijven. De aanwezigen wacht dan ook een reis waarin steeds meer verinnerlijkte elementen uiteindelijk leiden tot het erkennen van de doodsgedachte, een primordiaal gegeven in het werk van Shostakovich. Zo ver is het echter nog lang niet als Zimmermann het recital begint met Schumanns 'Märchenbilder, opus 113'. Toch kleurt het vierdelige werk al behoorlijk donker. Schumann, bij wie zich tijdens het voltooien van dit stuk in 1851 al ernstige psychiatrische klachten voordeden. De 'Märchenbilder' (beelden uit een sprookje) zijn echter bijlange niet zo schizofreen als bepaald ander werk dat de componist in deze periode schreef. Wel is de partituur de vrucht van tegenstrijdige krachten (opgedeeld in piano en altviool, maar uiteraard ook in harmonie gereflecteerd), die tot vier energetisch, prachtige miniaturen hebben geleid.

Met de 'Romance oubliée' van Franz Liszt maakt Zimmermann vervolgens expliciet plaats vrij voor grote melancholie binnen haar recital. Het werk is een geliefkoosd bisnummer bij violisten, altviolisten en cellisten, die de smachtende partij graag als weemoedig toemaatje meegeven aan een dankbaar concertpubliek. De puur begeleidende rol van het klavier wijst erop dat deze vergeten romance een korte vingeroefening was voor Liszt, die de ideeën heel summier heeft uitgewerkt tot een ontroerend, gemoedelijk stukje zonder meer. Deze romance is dus meer bedoeld als aanvulling op een programma dat veeleer op Shostakovich en Max Reger en focust. Deze Duitser heeft muziek gecomponeerd in het verlengde van de traditie van Beethoven, Brahms en Wagner, maar zijn solosuites lijken rechtstreeks weggelopen uit de tijd van Bach. Reger koesterde een immens ontzag voor dit genie en concipieerde zijn drie suites dan ook naar Bachs model, met een natuurlijk verloop en een warmte die inderdaad nauw aansluiten bij wat Bach in de cellosuites had gepresteerd. In haar opname van dit werk beklemtoonde Zimmermann de grote intimiteit van de suites en het rechtstreekse contrast met Bachs cellosuites werkte ontroerend en hartverwarmend. In de Handelsbeurs speelt de altvioliste uitsluitend de eerste en de derde suite, en laat ze haar compagnon aansluitend een selectie uit de 'Träume am Kamin' van dezelfde componist spelen. Dit zijn 12 op zichzelf staande pianowerkjes, die een even intimistisch beeld van Reger laten zien, echter veel sterker geworteld in de traditie van de romantische bagatel en ver weg van het Barokke idioom van de suites.

Tabea Zimmermann (foto: Marco Borggreve)
Tabea Zimmermann (foto: Marco Borggreve)
Hét werk dat er op deze affiche uitspringt, is echter de altvioolsonate van Dmitri Shostakovich. Het is welbekend dat de componist zich op het einde van zijn leven steeds meer ging toeleggen op verstilde kamermuziek en het tumultueuze orkestrepertoire minder aanraakte. Die terugkeer naar de naakte, muzikale essenties zou Shostakovich ook in zijn allerlaatste werk trachten manifest te maken. De altvioolsonate is een extreem fragiel stuk, waarin men als het ware de huiveringwekkende adem van de dood in de nek kan voelen. De doorgedreven soberheid en tegelijk de hardheid waarmee de componist de tergende altvioolklank soms tegen het klavier opzet, gaat door merg en been. Dergelijke uitspraken zijn weliswaar clichés voor wie over het latere werk van de componist spreekt, maar wie nog nooit Shostakovich-rillingen aan den lijve heeft ervaren, heeft een excuus om naar de Handelsbeurs af te zakken. Dit voor een recital dat dromerig opent, maar gedesillusioneerd en gedrenkt in het obscure zal eindigen, gebracht door twee topsolisten die slechts zelden in ons land passeren.

Meer over Tabea Zimmermann & Kirill Gerstein


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.