Reggae Geel is een van die vaste waarden in de goedgevulde Vlaamse festivalagenda die voor velen met een markeerstift is ingekleurd. Dat heeft niet enkel te maken met de immense populariteit van het zichzelf steeds vernieuwende muziekgenre, maar ook met de lome bijbehorende festivalsfeer, de ongedwongenheid en het uitdagende programma van het kempens evenement. Begin augustus is steevast de periode dat de rood-geel-groene vlag nog eens stevig mag gezwaaid worden, met het onrecht van onderdrukte bevolkingsgroepen of de filosofie van bevrijding in het rijk van Jah Almighty in het achterhoofd … of gewoon met een frisse cocktail in de linkerhand.
De 36ste (!) editie van het festival zet opnieuw in op een bonte verzameling van inheems en uitheems, jong en oud, live en dj/mc en tal van subgenres. Die voortdurende vernieuwing blijkt niet enkel een noodzaak voor een gretig publiek, maar ook omwille van het stelselmatig wegvallen van de originele rasta’s en sessiemuzikanten, die na vaak meer dan vijftig jaar op de planken nog steeds immense populariteit genieten. De oplossing zit vervat in vijf podia die zo’n 30.000 bezoekers proberen te voeden en aangevuld worden met streetdance of –percussieacts, mobiele soundsystems of het creëren van een collectief kunstwerk via “doekjammen”. Waar vrijdag bovendien lange tijd een opwarmende avond was met party-dj’s en bijbehorende mc’s, mag sinds enkele jaren duidelijk gesteld worden dat het festival zich ook uitstrekt over twee volledige dagen.
One Augustus
Er is slechts één Augustus in reggaeland, en dat is Augustus Pablo. Maar 1 augustus wordt ook opnieuw een stevig feest op het sinds vorig jaar uitgebreide festivalterrein. Daarvoor mag Belgische rots in de branding Panache Culture op het hoofdpodium de spits afbijten. Al een kwarteeuw lang is de Luikse groep van de broertjes Hamra een gerenommeerde begeleidingsband die niet enkel vijf zomerse platen afleverde, maar ook een rij vernieuwende Jamaicaanse sterren muzikaal ondersteunde. Avontuurlijkheid zit Panache Culture in het bloed: de groep houdt vaste voet in reggaemuziek met zijn antiritmes, frivole uitstraling en trotse samenhorigheidszang, maar aarzelt niet om de hand te reiken naar andere genres als hiphop, funk, souk of Afrikaanse muziek. De band bewerkte onlangs met het dansstuk ‘Amadeus n’Est pas Mort’ zelfs het werk van Mozart tot reggaemuziek. Verwacht dus het onverwachte, zo lang het maar energiek en feestelijk blijft. Met Bunny 'Livingston' Wailer trekt het hoofdpodium een oerrasta naar zich toe, eentje die ondanks zijn bejaarde leeftijd anno 2014 nog ontzettend levendig uit de hoek komt. De levende legende, die begin jaren ’70 samen met Peter Tosh uit de Wailers stapte en Bob en zijn bende achterliet om verder de wereld te veroveren, mag terugblikken op een weelderige carrière. De overtuigde rastafarian klampt immers zowel vast aan de traditionele rootsstijl met zijn gezapigheid en meerstemmigheid, als aan de modernere, poppy dancehallvariant en kneedt daar zijn eigen hybriden uit. Zo versierde de zanger ook een glansrol op het populaire ‘Welcome to Jamrock’-album van de jongste Marley-telg, Damian Gong (die op zaterdag het hoofdpodium betreedt). De met hoge, sterke stem gezegende Bunny en zijn begeleidingsband The Solmonic Reggaestra zijn op nog een andere manier origineel: deze Jamaicanen moeten het niet hebben van hits, maar gooien hun enthousiasme in de groep. 
Hoogtepunten op andere locaties? Dat spreekt voor zich. Dubprofeten die graag tussen de dennebomen hangen bij de 18” Corner, mogen alvast in de handjes wrijven voor de komst van het Britse digidubduo Alpha & Omega (niet te verwarren met de gelijknamige hardcoreband!). Het duo Christine Woodbridge en John Sprosen speelt live vaak in een bredere setting (zonder John weliswaar), maar kan vooral als soundsystem zijn muziek helemaal tot recht laten komen. Hobbelende bassen, hakkende snaredrums en melodieuze synthesizers of melodica’s, daar draait het om. De tientallen, erg gelimiteerde releases van dit gezelschap zijn stuk voor stuk immers pareltjes waarin frivole rootsriddims worden uitgesmeerd tot wijds echoënde dubs. Door de zang niet te verknippen in samples, maar eerder te verrijken met veel echo en galm, bieden Alpha & Omega telkens een welkom platform voor de talloze zangers waarmee ze ooit mochten werken. En dat is een heuse bende! Er is hier niet zomaar sprake van een dub soundsystem, maar van een dub soundcircus!
Vergeet op de eerste festivaldag ook niet te passeren in The Yard, een uithoek voor nieuw, verfrissend talent dat de strakke vierkwartsbeat en zijn bijbehorende tegenritmes durft te vermengen met andere invloeden en genres. Een van de smaakmakers (en absolute tip van de organisatie) is de bonte bende No-Maddz. Zij vertalen het geluid uit de straat in een mengelmoes van gesproken poëzie, raps, a-capella beatboxsessies, knotsgekke beats en wereldwijde klanken. Van zwoel en bluesy tot hitsig hikkend met (akoestische) technovibes, het experimentele kwartet zet niet enkel een geheel eigen muziekmasker op, maar probeert dat ook met een stevige dosis entertainment te omfloersen. Verkleedpartijen, interactieve improvisaties: het is altijd afwachten wat No-Maddz uit zijn hoed tovert. De frisse snaken brengen een muzikaal toneel dat nonsense met gemeende emoties vermengt. Scherp en geniaal.
Two Augustus
De feitelijke hoogmis is natuurlijk voorzien op zaterdag, met zowaar negen trotse namen op het hoofdpodium. Oud en vertrouwd is smaakmaker U Roy, “the Originator”, de grondlegger van toasting en mc’en, hikkende hippie en rasta-opa. De vaandeldrager van de conscious lyrics aangaande de rastaleer, kan in zijn bijna kwarteeuw durende loopbaan een muzikale bibliotheek aan hits voorleggen. Platen als ‘Dread in a Babylon’ of ‘Natty Dread’ zijn absolute must haves in de collectie van elk reggaefanaat. Daarbij wordt steevast geput wordt uit traditionele riddims, waarover de toaster met zijn uit de duizend herkenbare, in de hoogte schietende stem scheert. Inmiddels is de soundsystemklank van U Roy zo vertrouwd, dat hij met zijn rootstunes de menigte moeiteloos op handen kan dragen. Respect voor de oude generatie en hun onuitputtelijke energie!
Niet dan crooner Sanchez, rijzende popreggaester Jesse Royal of de sterke liveband Raging Fyah in de schaduw moeten verbleken tegen deze twee vorsten. Dit laatste sextet is immers goed op weg het te maken als volwaardige reggaeband met strakke muzikanten, een overtuigende frontman en vlotte, toegankelijke rootsreggaesongs. De dynamische livereputatie van dit gezelschap is inmiddels erg groot, aangezien elke muzikant echt een volwaardige eigen plaats kent, om samen een solide machine te vormen, iets wat het reggaeprincipe van frontzanger en backingband doorprikt. Hun recente, tweede studioalbum ‘Destiny’ moet het nog even stellen zonder hits, maar met verfijnde, ongecompliceerde sociaalculturele teksten die elk hart kunnen beroeren en een oprechte melodieuze kracht waarin echo’s van Bob Marley en Peter Tosh weerklinken, kan dat niet lang meer duren. Soul, gospel en pianoballades worden met een kleine dubecho hier en daar in een weelderige reggaeproductie verpakt, zonder het feitelijke rootsgevoel te onderdrukken.
Deze dag zal ook de Bounce Dancehall deftig zijn piketten trachten uit te trekken. Inheemse systems als I&I Sound, Rebelation, East end Sound en Cromanty brengen de heetste tunes en plates uit roots, ragga en dancehall-land, waarbij steevast een spervuur aan climaxen, extra opgeklopt door handenvol mc’s, de menigte tot collectieve gekte dwingt. Tussen dit intense geweld, siert zowaar een Grammy-ster. Het Amerikaanse Black Chiney soundsystem wordt voorgezeten door stichter Supa Dups, die al met Eminem, Snoop Dogg en Sean Paul op de koffie mocht. Samenwerken met die eerste leverde hem zelfs een heuse Grammy op. Black Chiney en (Bounce) Dancehall gaan goed samen, het is immers dit opzwepende muziekgenre dat de vier Chinese Jamaicanen (vandaar de naam) aanhangen en vermengen met stevige hiphopgrooves. Het combo gaat in dubbele versnelling, maar soms ook heerlijk traag hakkende, expliciete ritmen. Sinds de millenniumwissel is dit gezelschap immens populair door zijn gegeerde mixtapes en heeft het zijn livereputatie hoog te houden. Dat blijkt uitstekend te lukken met nog drie extra (niet Aziatische) selectors, wat het aantal soundsystem-leden op zeven brengt. Het maakt de shows van Black Chiney een erg energieke verschijning. Om nog even met een hoge hoed te gooien, Mc Walshy Fire stapt ook regelmatig bij Major Lazer het podium op; er is hier dus echt sprake van wereldsterren.
Een reggaefestival zonder nyahbinghi is nauwelijks denkbaar. De traditionele drum-en zangstijl ligt immers mee aan de bron van de huidige reggaemuziek. De vaak langdurige volharding van rituele, meditatieve oerritmes en de profetische sterkte van de trotse samenzang van vaak religieuze psalmen (binghi chants) blijven een spektakel. De diep bonkende hartslag van de bas, de één-twee beat van de funde en de elkaar afwisselende solo’s van de akete zijn ontleend aan authentieke Afrikaanse ritmes en worden door de Giddeon Drummers op Reggae Geel 2014 vertegenwoordigd. Dit nieuwe project van de Britse Jamaicaan Ras Lawi is een afgeleide van de Giddeon Family, een vertrouwd gezicht op het festival, en zal gedurende het weekend ook enkele workshops verzorgen. Loop dus zeker eens langs in de Yard, waar de bevallige soulreggaezangeres Brina ook deze ritmes zal gebruiken voor haar swingende liveshow.
